Definicja modelowania finansowego

Modelowanie finansowe zapewnia liczbowy obraz wyników przedsiębiorstwa i pomaga użytkownikom przewidzieć, jak przedsiębiorstwo może sobie radzić w przyszłości. Jest to szeroki termin, który może obejmować wiele różnych typów modeli. Modelowanie finansowe jest wykorzystywane w szerokim zakresie ról, w tym przez wewnętrzne zespoły finansowe oceniające kondycję biznesową na potrzeby podejmowania decyzji budżetowych i inwestycyjnych, a także przez zewnętrznych analityków na potrzeby podejmowania decyzji o nabyciu lub zbyciu akcji przedsiębiorstwa, przejęciu do lub udzieleniu mu pożyczki. Ogólnie rzecz biorąc, model finansowy zapewnia migawkę bieżącej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa wraz z prognozą dotyczącą jego przyszłości.

Czym jest modelowanie finansowe?

Modelowanie finansowe to proces tworzenia podsumowań historycznych wyników finansowych przedsiębiorstwa w celu prognozowania jego przyszłych wyników. Modele te opierają się na podstawowych sprawozdaniach finansowych, w tym rachunkach zysków i strat, bilansach i rachunkach przepływów pieniężnych, w połączeniu z założeniami dotyczącymi przyszłych perspektyw, na przykład sprzedaży, wydatków i inwestycji kapitałowych. Model finansowy łączy w sobie historyczne wyniki z prognozowanymi trendami, aby szacować różne wielkości, na przykład wartość sprzedaży, w nadchodzących kwartałach lub dokonywać wyceny przedsiębiorstwa.

Modelowanie finansowe pomaga dyrektorowi finansowemu podejmować oparte na danych decyzje dotyczące inwestycji, budżetowania i projektów. Dokładne modele mogą pomóc w stymulowaniu rentowności i wzrostu przedsiębiorstwa, umożliwiając dyrektorowi finansowemu określenie skutków finansowych podejmowanych decyzji i planowanie na podstawie danych. Pomagają także zewnętrznym analitykom zrozumieć wartość przedsiębiorstwa w celu podejmowania decyzji dotyczących przejęć, inwestycji i pożyczek.

Kluczowe wnioski

• Modelowanie finansowe zapewnia migawkę wyników przedsiębiorstwa i przyszłych perspektyw, łącząc historyczne wyniki z założeniami dotyczącymi przyszłości w celu stworzenia jak najlepszej prognozy.
• Modelowanie finansowe jest kluczowym, opartym na danych podejściem w finansach, które ułatwia podejmowania decyzji, budowania strategii i analizowania inwestycji.
• Modelowanie to jest przydatne do wyceny przedsiębiorstwa w celu podjęcia decyzji o jego przejęciu lub doinwestowaniu, udzieleniu mu pożyczki, nawiązaniu z nim współpracy lub podjęciu wobec niego innych zobowiązań finansowych.

Charakterystyka modelowania finansowego

Modelowanie finansowe jest zazwyczaj wykonywane przez pracowników specjalizujących się w planowaniu i analizie finansowej (FP&A). Analitycy w przedsiębiorstwie, którzy zajmują się modelowaniem finansowym, zazwyczaj pracują w dziale finansowym i dobrze rozumieją zasady księgowości i finansów. Zespoły FP&A często zaczynają od metody trzech sprawozdań, badając najnowsze sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa, w tym rachunek zysków i strat, bilans i rachunek przepływów pieniężnych, a także zestawienia pomocnicze. Analitycy spoza przedsiębiorstwa, którzy zajmują się modelowaniem finansowym, mogą pracować w bankach inwestycyjnych, funduszach private equity lub venture capital lub innych firmach zainteresowanych wartością i perspektywami przedsiębiorstwa.

Przyglądają się oni założeniom dotyczącym przyszłych trendów i czynników stymulujących wzrost przedsiębiorstwa na podstawie danych o jego wynikach finansowych. Czynniki stymulujące wzrost to wszystkie czynniki, które mogą mieć istotny wpływ na przyszłe przychody lub koszty i mogą pochodzić z wewnątrz lub z zewnątrz przedsiębiorstwa. Przykładem takiego czynnika wewnętrznego może być spodziewana sprzedaż, potencjał wykonawczy, wielkość zapasów lub zaległości w realizacji zamówień. Wszystkie te czynniki będą mieć wpływ na wielkość sprzedaży przedsiębiorstwa w kolejnym kwartale. Przykładem takiego czynnika zewnętrznego może być czynnik ekonomiczny, na przykład stopa procentowa lub stopa bezrobocia, lub nowe przepisy wykonawcze, które mogą wpłynąć na spowolnienie lub przyspieszenie sprzedaży. Na podstawie tych danych wejściowych analitycy mogą prognozować sytuację finansową przedsiębiorstwa w perspektywie krótkoterminowej (następny kwartał, bieżący rok podatkowy) lub długoterminowej (zazwyczaj od trzech do pięciu lat). Prognozy krótkoterminowe są zwykle dokładniejsze niż prognozy długoterminowe, ponieważ czynniki i założenia są łatwiejsze do przewidzenia w krótkim okresie.

Celem modelowania finansowego jest uzyskanie opartego na danych obrazu perspektyw finansowych i wartości przedsiębiorstwa, a także wartości projektów i inwestycji. Na bazie tych modeli kierownictwo przedsiębiorstwa podejmuje decyzje o tym, gdzie i kiedy inwestować, wydawać, nabywać, zbywać, zatrudniać lub zwalniać. Na bazie tych modeli dyrektor finansowy przewiduje wartość akcji i wycenę rynkową przedsiębiorstwa. Zespołom FP&A modele te służą do testowania różnych scenariuszy, szacowania wartości nowych projektów, ustalania budżetów i alokacji stanów osobowych.

Znaczenie modelowania finansowego

Znaczenie modelowania finansowego wynika z faktu, że pomaga ono dyrektorowi finansowemu w podejmowaniu trafniejszych decyzji opartych na danych. Tworząc modele finansowe, przedsiębiorstwa mogą prognozować potencjalne rezultaty, identyfikować potencjalne zagrożenia i odpowiednio dostosowywać swoje strategie. Planowanie scenariuszowe w dużej mierze opiera się na modelowaniu finansowym, ponieważ analitycy badają założenia oraz szacują możliwe ryzyko i zyski związane z określonymi decyzjami, na przykład dużymi inwestycjami kapitałowymi, takimi jak budowa fabryki, szpitala lub sklepu. Ponadto używają takiego modelowania do podejmowania decyzji finansowych, na przykład czy zapłacić za te duże inwestycje długiem, kapitałem własnym, czy gotówką. Modelowanie finansowe jest niezbędne do podejmowania rozsądnych decyzji finansowych stymulujących długoterminowy wzrost, oceny potencjału tego wzrostu oraz zrozumienia ryzyka podejmowanego przez przedsiębiorstwo w celu uzyskania tego wzrostu.

Do czego służy modelowanie finansowe?

Modele finansowe mogą zapewniać wiele rodzajów danych wyjściowych, obejmujących szeroki zakres zastosowań. W szczególności szeroko stosowane jest modelowanie scenariuszy, aby pomóc analitykom w tworzeniu ocen warunkowych. Takie oceny dotyczą kluczowych czynników i założeń w modelu, mają zastosowanie do szeregu wartości i określają najlepsze, najgorsze i najbardziej prawdopodobne rezultaty. Modele te pomagają kierownictwu podejmować ważne decyzje dotyczące strategii przedsiębiorstwa, m.in w następujących obszarach:

• Zabezpieczenie finansowania. Modelowanie finansowe pozwala uzyskać obraz kondycji finansowej przedsiębiorstwa i oszacować jego przyszłą wycenę, co będzie mieć wpływ na wielkość i koszt kapitału możliwego do pozyskania przez przedsiębiorstwo.
• Fuzje i przejęcia. Jeśli przedsiębiorstwo chce dokonać przejęcia lub jest prawdopodobnym celem przejęcia, modelowanie finansowe ma kluczowe znaczenie dla określenia jego wyceny, a tym samym tego, ile potencjalny nabywca powinien zaoferować i co potencjalni sprzedawcy powinni zaakceptować.
• Inwestycje w nowe projekty. Obszar ten obejmuje rozszerzenie działalności, w tym m.in. otwarcie nowych sklepów lub sprzedaż w nowym kraju.
• Alokacja kapitału. Decyzje dotyczące tego, na co wydać pieniądze, wiążą się z określeniem priorytetów inwestycyjnych. Przedsiębiorstwo może na przykład inwestować w aktywa długoterminowe, które są amortyzowane w czasie, na przykład w nowe maszyny produkcyjne w celu zwiększenia produkcji. Może też inwestować w aktywa, które z czasem mogą zyskać na wartości, na przykład nieruchomość pod oddział banku.
• Roczne budżetowanie i prognozowanie. Plany roczne opierają się na modelowaniu finansowym, często łącząc modele i plany z różnych działów przedsiębiorstwa, na przykład z działów sprzedaży, marketingu, produkcji oraz badań i rozwoju. Kształtują one budżet i liczbę pracowników na nadchodzący rok podatkowy.
• Doradztwo finansowe. Podczas kwartalnych telekonferencji z inwestorami przedsiębiorstwa notowane na giełdzie często przedstawiają prognozy obejmujące szacunkowe przychody i zysk na akcję na następny kwartał. Prognozy te mogą mieć istotny wpływ na cenę akcji przedsiębiorstwa, w zależności od ich treści i tego, czy uda się osiągnąć założone cele.
• zarządzanie ryzykiem. Modelowanie scenariuszy pomaga liderom przedsiębiorstw przewidywać krytyczne ryzyko i analizować potencjalne scenariusze reagowania na to ryzyko. Ponadto może pomóc im w zrozumieniu, jakie czynniki mogą najprawdopodobniej spowodować ryzyko związane z istnieniem przedsiębiorstwa, na przykład jaki poziom spadku sprzedaży mógłby doprowadzić do wyczerpania się środków pieniężnych i konieczności ogłoszenia bankructwa.

Korzyści z modelowania finansowego

Duże przedsiębiorstwo nie może działać efektywnie bez dobrego modelowania finansowego. Oto najważniejsze korzyści w tym obszarze dla kierownictwa przedsiębiorstw.

• Plany ograniczania ryzyka . Modelowanie finansowe pomaga identyfikować potencjalne ryzyko, dzięki czemu kierownictwo przedsiębiorstwa może podejmować odpowiednie działania w celu jego ograniczania oraz szybko i odpowiednio reagować, gdy ryzyko to się zmaterializuje.
• Identyfikacja szans na rozwój. Modelowanie finansowe pomaga identyfikować szanse na rozwój, dzięki czemu kierownictwo przedsiębiorstwa może podejmować odpowiednie decyzje dotyczące obszarów inwestowania.
• Przejrzyste pozyskiwanie kapitału. Modelowanie finansowe pomaga w pozyskiwaniu kapitału od banków lub inwestorów kapitałowych, zapewniając jasny obraz sytuacji finansowej i perspektyw przedsiębiorstwa. Pomaga również kierownictwu przedsiębiorstwa w określeniu ilości i kosztu kapitału możliwego do pozyskania.
• Budżet i alokacja zasobów. Modelowanie finansowe ułatwia tworzenie budżetów, przydzielanie pracowników do działów i coroczną ocenę projektów, aby można było przeznaczać większy budżet na obszary o wyższym zwrocie z inwestycji.
• Informacje finansowe dla akcjonariuszy. Modelowanie finansowe dostarcza ważnych informacji dla akcjonariuszy, udziałowców i pożyczkodawców w zakresie wyceny przedsiębiorstwa, przyszłych dywidend z akcji, pozycji gotówkowej, czy kwartalnych prognoz przychodów i zysków itp.

Wyzwania w modelowaniu finansowym

Jednym z największych wyzwań w modelowaniu finansowym jest pozyskanie dokładnych i kompletnych danych. Dotyczy to nawet analityków tworzących modele z danego przedsiębiorstwa. Na potrzeby analityków wewnętrznych dane finansowe są zazwyczaj przechowywane w oprogramowaniu finansowym lub systemach planowania zasobów przedsiębiorstwa (ERP). Często systemy te nie są zintegrowane z innymi systemami oprogramowania, na przykład systemami zarządzania sprzedażą (które przechowują informacje o prognozowaniu przychodów) lub projektami (gdzie rejestrowanych jest wiele kosztów). Przedsiębiorstwo może wyeksportować wszystkie te dane do arkuszy kalkulacyjnych, a następnie połączyć je w jeden arkusz na potrzeby modelowania. Takie podejście agregacyjne rodzi kilka problemów, m.in.:

• Wymóg ręcznych aktualizacji. Dane liczbowe są eksportowane do arkusza kalkulacyjnego w określonym czasie i muszą być ręcznie aktualizowane codziennie, co tydzień lub co miesiąc, aby model zachował dokładność.
• Podatne na błędy dane wejściowe. Korzystanie z wielu arkuszy kalkulacyjnych oznacza, że dane wejściowe są podatne na błędy ludzkie.
• Podatne na błędy formuły prognoz. Używane do obliczania prognoz formuły mogą ulegać nieprzewidzianym zmianom lub nie działać poprawnie, zwłaszcza gdy są używane w różnych arkuszach kalkulacyjnych lub przez różnych użytkowników.
• Rejestrowanie niekompletnych danych. Dane mogą być niekompletne lub ukryte w systemach operacyjnych lub systemach łańcucha dostaw, które nie są uwzględniane.

Inne wyzwania w modelowaniu finansowym mogą obejmować:

• Nieobiektywne założenia. Zbyt optymistyczne lub pesymistyczne założenia dotyczące przyszłości.
• Brak istotnych zmiennych. Brak zmiennych, które powinny zostać uwzględnione, aby wpłynąć na model.
• Nieuwzględnione niepewności. Nieuwzględnienie niepewności i ryzyka, w tym na przykład nagłego wzrostu kosztu kapitału.
• Nieelastyczność modelu. Brak możliwości szybkiego dostosowania modelu do nagłych zmian rynkowych.
• Brak modelowania scenariuszy warunkowych. Niedostępność scenariuszy pozwalających przewidzieć różne możliwe rezultaty, jeśli coś pójdzie nie tak.
• Złożoność formuł . Złożone formuły matematyczne, na przykład rozkłady statystyczne i rozkłady prawdopodobieństwa, mogą być trudne w tworzeniu, interpretacji i obsłudze.

Przykłady modelowania finansowego

Modele finansowe dają obraz przedsiębiorstwa w określonym punkcie czasu. Mogą być one używane do wyceny całego przedsiębiorstwa, linii biznesowej, a nawet projektu, takiego jak rozbudowa fabryki lub kampania marketingowa. Oto kilka przykładów modelowania finansowego.

Jak zbudować model finansowy

Drogą na skróty do zbudowania modelu finansowego jest użycie oprogramowania, które zawiera wiele wbudowanych modeli i formuł służących do prognozowania przychodów i rentowności, modelowania scenariuszy, przewidywania wydatków kapitałowych itp. Oprogramowanie do planowania może również oferować elastyczne środowiska, które wyglądają i działają jak arkusze kalkulacyjne, ale pobierają dane z innych systemów w czasie rzeczywistym, dzięki czemu model zawsze bazuje na najnowszych danych.

Jeśli budujesz model finansowy od podstaw w arkuszu kalkulacyjnym, etapy tego procesu będą się zmieniać w zależności od typu modelu. Ogólnie rzecz biorąc, należy jednak uwzględnić następujące etapy:

1. Określenie typu budowanego modelu finansowego. Wiele z tych modeli będzie mieć ustalone formuły na podstawie przyjętych zasad rachunkowości, ale w przypadku bardziej złożonych modeli konieczne będzie utworzenie niestandardowych formuł.
2. Przegląd sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa i porównanie go ze sprawozdaniami podobnych przedsiębiorstw z tej samej branży. Uwzględnienie takich atrybutów jak na przykład historia przedsiębiorstwa, źródła przychodów, struktura kapitałowa itp. Pomaga to w identyfikacji niektórych kluczowych zagrożeń i założeń, takich jak tempo wzrostu przychodów, maksymalny możliwy przychód (TAM), koszty operacyjne i marże zysku, które należy uwzględnić w modelu.
3. Wprowadzenie danych historycznych. Aby poprawić jakość prognoz, najlepiej uwzględniać wyniki finansowe z ostatnich trzech lat (określane jako „dane rzeczywiste”). Pomaga to w mapowaniu i ekstrapolacji przeszłych wzorców.
4. Obliczenie wartości wskaźników finansowych potrzebnych w formule. Wskaźniki te mogą obejmować prognozowany zysk brutto przedsiębiorstwa, zysk netto lub tempo wzrostu r/r, w zależności od tego, co modelujemy.
5. Obliczenie prognoz i przewidywań. Obliczenia te również zależą od tego, co chcemy modelować. Pozycje w sprawozdaniach finansowych, na przykład przychody, są zazwyczaj prognozowane przy użyciu wskaźników tempa wzrostu. Pozycje kosztowe, na przykład koszt sprzedanych towarów (COGS), koszty badań i rozwoju oraz koszty ogólne i administracyjne są prognozowane na podstawie historycznej marży przychodów (wyrażonej jako procent sprzedaży). Przyjmując przyszłe założenia dla swoich prognoz, należy uwzględniać szersze trendy rynkowe, a nie tylko własne przedsiębiorstwo. Założenia te powinny być jasno określone w modelu i możliwe do łatwej zmiany w celu pokazania zakresu uzyskanych w ten sposób rezultatów.
6. Powiązanie sprawozdań. Prognozy zależą w dużej mierze od posiadania dokładnych danych historycznych. W miarę napływu nowych danych prognozy muszą być aktualizowane.

Poniżej przedstawiono bardziej szczegółowy przykład etapów przygotowania modelu zdyskontowanych przepływów pieniężnych.

• Oszacowanie przyszłych przepływów pieniężnych w odniesieniu do przedsiębiorstwa lub projektu. Uwzględnienie wymienionych powyżej czynników pozwala na prognozowanie przychodów, kosztów, marż i wielkości rynku.
• Określenie stopy dyskontowej. Zazwyczaj jest to średni ważony koszt kapitału przedsiębiorstwa (WACC), który odzwierciedla oczekiwany przez inwestorów zwrot z zainwestowanych pieniędzy.
• Obliczenie wartości bieżącej netto (NPV) przyszłych przepływów pieniężnych w drodze dyskontowania na podstawie stopy dyskontowej i terminu pojawienia się przepływów pieniężnych.
• Sprawdzenie, czy wartość bieżąca netto jest dodatnia i czy inne projekty mają wyższą wartość bieżącą netto.

Siedem najlepszych praktyk modelowania finansowego

Najlepsze praktyki w zakresie modelowania finansowego mogą różnić się w zależności od branży, a nawet przedsiębiorstwa. Poniżej przedstawiono najlepsze praktyki, które trzeba uwzględnić podczas tworzenia modeli.

1. Wybór modelu. Wybór modelu, który najlepiej zaspokoi potrzeby przedsiębiorstwa, przy uwzględnieniu takich elementów, jak zdyskontowane przepływy pieniężne, wykup lewarowany, porównanie przedsiębiorstw lub analiza wrażliwości.
2. Zaplanowanie i określenie struktury modelu. Określenie czasu, liczby kwartałów lub lat, których ma dotyczyć projekcja, a także ilości danych historycznych do uwzględnienia. Sporządzenie listy czynników i założeń, które będą wpływać na model (będą się one różnić w zależności od przedsiębiorstwa i branży). Analiza najnowszego raportu rocznego pomoże zorientować się, co poprzednie działy finansowe uważały za ważne czynniki stymulujące wzrost swoich przedsiębiorstw.
3. Użycie dokładnych danych. Upewnij się, że model bazuje na najbardziej aktualnych danych, aby uzyskać jak najdokładniejszą prognozę. Podjęcie próby powiązania planów z różnych działów, na przykład działu finansowego, działu kadr, działu sprzedaży i działu operacyjnego.
4. Rozsądne założenia. Nikt nie lubi być zwiastunem złych wieści, zawsze zatem istnieje pokusa, by z nadmiernym optymizmem patrzeć na kolejny kwartał lub rok. Należy realistycznie podchodzić do oczekiwań przedsiębiorstwa, uwzględniając obecne warunki rynkowe, kondycję branży i inne czynniki.
5. Przetestowanie pod kątem dokładności. Inni pracownicy działu finansowego powinni być w stanie zrozumieć zastosowane formuły, potwierdzić, że mają sens, umieć odtworzyć wyniki i zgodzić się z ogólnymi wnioskami. Błędy nieuchronnie się zdarzają, ale weryfikacja i przetestowanie modelu przez innego specjalistę pomaga zmniejszyć ich liczbę.
6. Dobre dokumentowanie procesu modelowania. Specjaliści FP&A cały czas zmieniają stanowiska, zespoły lub przedsiębiorstwa, przekazując modele finansowe swoim następcom. Następca taki powinien być w stanie łatwo zrozumieć model i ponownie go wykorzystać na potrzeby kolejnych okresów prognozowania.
7. Zapewnienie elastyczności modelu. Warunki mogą ulec nieoczekiwanej zmianie w dowolnym momencie, dlatego możliwe musi być szybkie dostosowanie modelu w celu uwzględnienia nieprzewidzianych zdarzeń i nieoczekiwanych scenariuszy.
8. Zapewnienie transparentności. Modele finansowe przedsiębiorstwa muszą być udostępniane wielu interesariuszom, w tym osobom spoza działu finansowego. Będą oni zainteresowani zrozumieniem sposobu, w jaki doszło się do określonych wniosków. Warto przedstawić model tak, aby jego odbiorcy mogli zakwestionować jego założenia. Na taką okoliczność należy przygotować proste wyjaśnienie wyników, bez uciekania się do skomplikowanych obliczeń matematycznych.

Budowanie dokładnych i wiarygodnych modeli finansowych za pomocą Oracle Cloud

Najprostszym sposobem na budowanie i aktualizowanie modeli finansowych jest użycie odpowiedniego oprogramowania. Oprogramowanie takie jak Oracle Cloud Enterprise Performance Management (EPM) zawiera setki gotowych modeli finansowych i formuł, a także elastyczne, podobne do arkusza kalkulacyjnego środowisko przeznaczone do bardziej złożonego modelowania. Oracle Cloud EPM może pobierać dane rzeczywiste z systemu Oracle Fusion Cloud Enterprise Resource Planning (ERP) w czasie rzeczywistym, aby model zawsze opierał się na najnowszych danych liczbowych. Aby natychmiast otrzymać wyniki, wystarczy tylko wybrać model, a potem wprowadzić niezbędne czynniki i założenia. Oprogramowanie może być łatwo zintegrowane z innym oprogramowaniem Oracle do planowania, w tym z funkcjami planowania projektów w systemie Oracle Cloud ERP, rozwiązaniami Oracle Cloud Sales Planning i Oracle Fusion Cloud Supply Chain Planning, oraz funkcjami planowania zasobów ludzkich w rozwiązaniu Oracle Fusion Cloud Human Capital Management (HCM). Dzięki tej integracji można uzyskać widoczność wszystkich planów w całym przedsiębiorstwie i pokazać, w jaki sposób zmiany w jednym dziale wpłyną na plany w innych działach.

Modelowanie finansowe — często zadawane pytania

Jakie cztery główne elementy składają się na modelowanie finansowe?
Cztery główne elementy składowe modelowania finansowego to założenia, analiza sprawozdań finansowych, wycena i analiza wrażliwości. Założenia polegają na formułowaniu uzasadnionych przypuszczeń dotyczących przyszłych wyników przedsiębiorstwa. Sprawozdania finansowe to między innymi rachunek zysków i strat, bilans oraz rachunki przepływów pieniężnych. Wycena polega na określeniu wartości przedsiębiorstwa lub inwestycji. Analiza wrażliwości obejmuje testowanie scenariuszy pod kątem ich wpływu na finanse przedsiębiorstwa.

Jakie sześć typów modeli finansowych można wyróżnić?
Sześć z najczęściej stosowanych modeli finansowych to zdyskontowane przepływy pieniężne (DCF), analiza porównawcza przedsiębiorstw (CCA), wykup lewarowany (LBO), suma części, wycena opcji i symulacje Monte Carlo.

Jakie elementy zawiera proces modelowania finansowego?
Proces ten obejmuje zbieranie i analizę danych z bieżących sprawozdań finansowych, identyfikację czynników, które mogą mieć wpływ na przyszłe wyniki przedsiębiorstwa (zwanych również „czynnikami stymulującymi wzrost”), tworzenie założeń i scenariuszy, przeprowadzanie obliczeń i testowanie dokładności modelu.