İşletme Giderlerini 6 Kolay Adımda Takip Etme

Jim Hearson | İçerik Stratejisti | 14 Haziran 2024

Tabiri caizse para kazanmak için para harcamak şarttır. Fakat şirketinizin makul bir kâr marjı elde etmesi için CFO'nun ofisinin bu harcamaları dikkatle izlemesi şarttır. İşletme giderleri,;ofis malzemeleri, personel seyahatleri, yemek ve eğlence harcamaları, haber ve veri kaynakları abonelikleri ile çalışan eğitimi gibi çeşitli masrafları kapsayabilir. Bu giderler zamanla birikebilir. Dolayısıyla bunları düzgün bir şekilde izlemek, işletmenizin büyümesine yönlendirebileceğiniz zaman ve paradan tasarruf etmenizi sağlayabilir. Bunun yanı sıra, gider yönetimi süreçlerinin otomatikleştirilmesi personele zaman kazandırır. Bu sayede finans ekibi stratejik konulara yoğunlaşabilir, yöneticiler çalışanların harcamalarını çabucak onaylayabilir veya reddedebilir, ve çalışanlar giderlerini hızla raporlayıp asıl işlerine geri dönebilir.

İşletme Giderleri Nelerdir?

İşletme giderleri, bir şirketin günlük faaliyetlerini sürdürmek için katlandığı temel masraflardır. Bu giderler, finansal tablolarda önemli bir rol oynar. Özellikle gelir tablosunda, belirli bir dönemdeki net kâr veya zararı hesaplarken gelirden düşülen bu kalemler, mali raporlamanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Bir işletmenin giderlerini oluşturan unsurların listesi oldukça uzun ve çeşitlidir. Bu liste maaşlar, sosyal yardımlar, kira, bilişim teknolojileri, pazarlama, hammaddeler, sigorta ve yasal ücretler gibi birçok kalemi içerir. Burada ağırlıklı olarak çalışanların günlük harcamalarına odaklanırız. Bu harcamalar, çalışanların onay almak ve geri ödeme talep etmek için yöneticilerine sundukları gider raporlarında yer alan türden masrafları içeriyor. Bir işletme giderinin şirketin vergilendirilebilir gelirini düşürmek amacıyla gelirden mahsup edilip edilemeyeceği, söz konusu gider açısından kritik noktalardan biridir.

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Gelir İdaresi, kabul edilebilir işletme giderlerini tanımlarken "olağan ve gerekli" terimini kullanır ve bu, dünya genelinde birçok ülkede geçerli olan temel bir prensiptir. Başka bir deyişle, bir şirketin faaliyet gösterdiği sektörde olağan sayılan ve temel işlevlerini yerine getirmek için gerekli olan maliyetler, işletme giderleri olarak değerlendirilmelidir.

Ana Fikirler

  • İşletmelerin nakit akışını takip etmesi, gelirlerini raporlaması, tedarikçilerini değerlendirmesi, vergi beyannamelerini hazırlaması ve diğer önemli işlemleri yapabilmesi için giderlerini titizlikle izlemesi şarttır.
  • Sadece "normal ve zorunlu" giderler vergi matrahından düşülebilir.
  • Yıl boyunca harcamaları takip etmek, vergi döneminde size zaman kazandırır ve masrafların yükselmesi halinde hızlıca önlem almanızı sağlar.
  • CFO'nun ofisi, onay süreçleri ve harcama sınırları gibi konular dahil olmak üzere, şirketin gider politikalarının belirlenmesinde hayati bir rol oynamaktadır.
  • Finans uygulamaları, personelin masraflarını iletme, onaylama ve işleme süreçlerinde ciddi anlamda zaman ve enerji tasarrufu sağlayabilir, ayrıca insan kaynaklı hataları en aza indirebilir.

İşletme Giderlerinin Takibi ile İlgili Açıklamalar

CFO'lar neyin işletme gideri olarak sayılacağını belirledikten sonra, yapmaları gereken bir sonraki şey, temel harcama faaliyetlerinde bunları takip etmektir. İşletme giderlerinin doğru bir şekilde takip edilmesi, bütçeleme, fiyat ve indirim pazarlığı gibi satın alma faaliyetleri, nakit akışı yönetimi ve finansal raporlama ve vergi muhasebesi açısından kritik önem taşır. İşletme giderlerinin zamanında takip edilmesi, finans ekiplerinin bütçe sapmalarını erken fark etmesini ve şirketin gerekli önlemleri almasını sağlar. Bu tür eylemler, iş seyahatlerini kısıtlamak gibi taktiksel bir strateji değişikliği olabileceği gibi, ofis malzemeleri için daha uygun fiyatlı yeni bir tedarikçi bulmak şeklinde de olabilir. Halka açık şirketlerin, üç ayda bir kazanç raporu sunma zorunluluğu nedeniyle, yatırımcıları düşük kâr ve marjlarla şaşırtmamak adına işletme giderlerini sürekli olarak kontrol altında tutmaları önem taşır. Tüm şirketler, nakit akışı sorunlarını önlemek amacıyla operasyonel giderlerini dikkatle takip etmelidir.

CFO'nun ofisi, şirketin faaliyet giderlerine yönelik politikaların belirlenmesinde kilit bir öneme sahiptir. Mesela, onaylar şirketin masraflarını takip etmede hayati bir rol oynar. Politikalar, belirli bir harcama tutarının üzerindeki ödemelerin önceden onay alması gerektiğini ve bu onayların hangi yönetim kademesinden gelmesi gerektiğini belirtir. Finans ekipleri, işletmenin gider politikalarını dengeli bir şekilde oluşturmalı, gerekli kontrol ve bilgileri sağlayacak kadar detaylı olmalı ancak çalışanların verimliliğini düşürecek kadar karmaşık ve zaman alıcı olmamalıdır. Yazılım, işletme gideri onayları için üretkenliği artırmada kritik bir rol oynayabilir ve finans departmanına rutin onayları otomatikleştiren onay kuralları oluşturma ve istisnalar veya daha yakından inceleme gerektiren şüpheli harcamalar için iş akışları oluşturma olanağı sağlar.

Konsolide işletme gideri takibi büyük önem taşır çünkü şirketler belirli ürünleri daha az sayıda tedarikçiden alarak önemli maliyet tasarrufları sağlayabilir. Bu yaklaşım, şirketlere toplu indirimler konusunda daha fazla pazarlık gücü verir. İşletme giderlerinin doğru takibi, satın alma departmanlarına bu tür büyük anlaşmalar yapmak için ihtiyaç duydukları içgörüleri sağlar.

Gider Takibinin Avantajları

İşletme giderlerini izlemenin avantajları dört ana kategoriye ayrılabilir: bütçe yönetimi, vergi avantajları, nakit akışı kontrolü ve maliyet optimizasyonu. Aşağıda konuyu daha detaylı ele alıyoruz.

Bütçeleme

Her şirketin bütçesini göz önünde bulundurması gerekir. Giderleri dikkatle takip etmek, hem bütçe oluşturmaya hem de bütçe sınırları içinde kalmaya yardımcı olur. Günümüzde, çoğu ekip ve departman lideri bütçelerine bağlı kalmakla yükümlüdür ve giderlerin sürekli takibi sayesinde aşırı harcamaları anında önleyebilirler. Her bütçeleme döneminde, finansal planlama ve analiz (FP&A) ekipleri gider trendleri hakkında içgörü kazanabilir ve gelecek bütçeleri bu doğrultuda daha isabetli bir şekilde düzenleyebilir. Giderleri takip ederek bir giderin önemli bir maliyet kalemi haline geldiği tespit edilirse bir şirket daha uygun fiyatlı tedarikçi seçeneklerini veya politikalarındaki değişiklikleri araştırabilir. Örneğin, çalışanların seyahat giderleri hızla artıyorsa şirket, bir çalışanın seyahat rezervasyonu yapmadan önce yöneticisinin (hatta üst düzey yöneticinin) ön onayını zorunlu kılan bir politika uygulayabilir.

Vergi indirimleri

Şirketlerin olağan işletme giderlerini yakından takip etmelerinin bir diğer önemli sebebi, bu giderlerin çoğunun vergiden düşülebilir olmasıdır. Yani şirketler, bu giderleri brüt gelirlerinden düşerek yerel, bölgesel ve federal düzeyde ödedikleri vergi miktarını azaltabilirler. Genellikle vergi indirimleri arasında maaşlar ve ücretler, temel çalışan hakları, hammaddeler ve diğer ürün girdileri, iş yeri kiraları, işletme varlıklarının amortismanı, reklam, nakliye giderleri, seyahat giderleri, eğitim, ofis malzemeleri, yazılım, sigorta primleri, faiz giderleri, tahsil edilemeyen alacaklar ve hatta çeşitli vergilerin kendisi bulunur. Bu liste günlerce sürebilir ve her ülkede değişiklik gösterebilir. Örneğin ABD'de, çalışanların iş seyahati sırasındaki yemek giderlerinin %50'si vergiden düşülebilir.

Nakit akışı

Nakit akışı bir şirketin finansal durumu açısından hayati önem taşıdığından, finans departmanlarının işletme giderlerini doğru ve zamanında takip etmesi gerekir. Görevleri, şirketlerinin sattığı ürün ve hizmetlerden elde edilen geliri ve bu tartışma için daha kritik olan ne kadar gider olduğunu yakından takip etmektir. Seyahat ve eğlence (T&E) giderleri, çalışanların müşterilerle iletişim kurması ve iş arkadaşlarıyla buluşması için önemlidir. Ancak, uygun politikalar ve beklentiler belirlenmezse bu harcamalar önemli ve oldukça değişken nakit çıkışlarına yol açabilir. Bu giderler doğru bir şekilde takip edildiği ve benzer şekilde doğru girişlerden düşüldüğü sürece CFO, şirketin faturalarını ödemek için gereken nakitte eksiklik yaşamayacağından ve nakit akışı tahminlerinin şirketin mevcut finansal durumunu gerçekçi bir şekilde yansıttığından emin olabilir. Finans organizasyonları, işletme giderlerini gerçek zamanlı olarak takip ederek rakamların haftalar veya aylar sonra birleştirilmesini beklemek yerine, gerektiğinde nakit akışını iyileştirmek için maliyet düşürme, borçlanmayı artırma veya diğer önlemler alarak hızlı bir şekilde harekete geçebilir.

Maliyet tasarrufları

Bunlara bağlı olarak, bir şirket neredeyse gerçek zamanlı olarak giderlerini tam olarak bilirse daha çevik finans uygulamaları benimseyebilir. Böylece daha uygun maliyetli seçenekler arayabilir, hacim indirimleri için sözleşmeleri yeniden görüşebilir veya belirli fiyatlar arttığında alımları erteleyebilir. İşletme giderlerini gerçekleştikçe doğru bir şekilde takip etmek, hem kasıtsız hem de hileli tekrarları azaltmayı da kolaylaştırır. Örneğin, çeşitli pazarlama departmanlarındaki yöneticiler, farklı stok fotoğraf hizmetlerine abone olmuş olabilirler. Oysa kullanımlarını tek bir sağlayıcıda toplasalardı daha avantajlı bir anlaşma yapabilirlerdi.

6 Adımda İşletme Giderlerini Takip Etme

Şirketlerin, giderlerini takip etmesinin birçok açıdan faydalı olduğu konusunda hepimiz hem fikiriz. Peki, etkili gider yönetiminin avantajlarından yararlanmak için CFO'ların bir araya getirmesi gereken yapı taşları nelerdir?

1. İşletme hesaplarını ve banka ilişkilerini oluşturun

Bankacılık ilişkileri, ticari kredi kartı sağlayıcıları da dahil olmak üzere, işletmelerin gider takibi çalışmaları için sağlam bir zemin oluşturur. İşletme kredi kartlarının gider yönetimi sistemleriyle entegrasyonu, çalışan harcamalarının otomatik olarak sisteme işlenmesini sağlar. Bu sayede hatalar azalır, çalışanlar ve finans ekipleri zaman kazanır. Bazı ERP sistemleri, bankacılık hizmetlerini doğrudan uygulamaya entegre eder. Bu sayede satın alma ekipleri, B2B işlemlerde finansman ve ödemelere uygulama üzerinden kolayca erişebilir. Bu bankacılık şirketleri ayrıca borçları ve alacakları yönetmek için gerekli olan işletme sermayesi fonlarını da temin eder. İş giderlerini yönetmek için gereken nakit ve verilerin tümü bu finansal hizmet sağlayıcılar aracılığıyla aktarıldığından, güçlü ve iyi entegre edilmiş bir iş birliği büyük temettüler öder. Organizasyonlar bu tür bankacılık bağlantıları sayesinde, işletmelerini büyütmek, özel ekipman edinmek veya bir pazarlama kampanyasını finanse etmek için daha büyük tutarlarda kredi almayı daha kolay hale getirebilirler.

2. Makbuz ve faturaları kolayca takip edin

Şirketler, işletme giderlerini ve faturaları oluşur oluşmaz takip etmelidir. Makbuz ve faturaları takip ederek nakit ihtiyaçlarını öngörebilir, giderlerini buna göre düzenleyebilir, gider politikalarına uyumu denetleyebilir, denetimlere cevap verebilir, finansal raporlama yönetmeliklerine uyabilir ve vergi dönemi geldiğinde işleri nispeten kolay hale getirebilirler.

3. Bir muhasebe sistemi seçin

Muhasebe yazılımı sistemleri, basit elektronik tablolardan ve temel defter tutma ve vergi yazılımlarından, kapsamlı ve gelişmiş kurumsal uygulama paketlerine kadar çeşitli boyut ve içerikte olabilir. Genel olarak büyük, çok uluslu ve hızlı büyüyen şirketler, şu alanlardan bazılarını veya daha fazlasını kapsayan gelişmiş veri raporlama ve analiz özellikleri sunan finansal uygulamalara ihtiyaç duyar: borç ve alacak hesaplarının yönetimi, finansal planlama ve bütçelemenin entegrasyonu, nakit giderlerinin kontrolü, rutin finans görevlerinin otomatikleştirilmesi ve nakit tahmininin desteklenmesi; tüm bunları yaparken birden fazla para biriminin idare edilmesi, mükerrerlik ve dolandırıcılığın önlenmesi ve şirketlerin finansal riski yönetmesine yardımcı olma. Giderek artan bir şekilde, bu gider yönetim sistemleri yapay zekayı entegre edecek ve fatura girişi, ödeme işlemleri ve mutabakat gibi süreçlerde doğruluğu artırmak için destek sağlayacaktır. Bulut tabanlı bir finans sistemi genellikle şirket içi sistemlere kıyasla daha esnek ve ölçeklenebilirdir. Bu sayede, üç aylık kapanış veya vergi beyannameleri gibi yoğun dönemlerdeki artan taleplere daha kolay uyum sağlayabilir. Ayrıca, genellikle uygulanması, yeni özelliklerle güncellenmesi ve özellikle bir paketin parçası olduğunda envanter, tedarik zinciri, satın alma ve diğer uygulamalarla entegrasyonu daha kolaydır.

4. Yazılımı hesaplarla entegre edin

Muhasebe yazılımını şirket banka hesaplarıyla entegre etmeden kullanmak, bir spor arabaya sahip olup onu hiç kullanmamak gibidir: Günlük yaşam kesinlikle iyileşecek ancak yatırımınızdan maksimum faydayı sağlayamayacaksınız. Ne kadar çok sistem ve organizasyon birbiriyle bağlantılı hâle gelirse yazılım o denli güçlenecektir. Birçok finansal uygulama, kötü amaçlı kullanımı engellemek amacıyla güvenlik önlemleri barındırır. Veriler belirli aralıklarla otomatik olarak yüklenebiliyorken neden manuel olarak girilsin? Sistem işlemleri gerçekleştirebildiğine göre neden bir işletme hesabına ayrıca giriş yapılsın?

5. Nakit veya tahakkuk muhasebesinden hangisini seçeceğinize karar verin

Halka açık şirketler de dahil olmak üzere büyük işletmeler, giderler (ve gelirler) için tahakkuk muhasebesi kullanmak zorunda olduklarından, bu konuda çok fazla seçenekleri bulunmamaktadır. Bununla birlikte, giderler konusunda mevcut olan iki muhasebe yaklaşımını açıkça anlamak önemlidir. Bu giderler, ya gerçekleştikleri anda (tahakkuk muhasebesi yöntemi) ya da ödemeleri yapıldığında (nakit muhasebesi yöntemi) kayıt altına alınabilir. Bu kayıtlar, bir şirketin bir toptancıdan üretim malzemesi için nakit ödeme yapması gibi aynı anda gerçekleşebilir. Kredi kartları, faturalar ve satın alma siparişleri söz konusu olduğunda, mal ve hizmetlerin teslim edilmesi ile ödemenin yapılması arasında bir zaman farkı bulunur.

Nakit muhasebesi, daha basit bir yöntemdir ve işletme giderlerinin yalnızca tedarikçiye ödeme yapıldığında kayıtlara geçirildiği bir muhasebe türüdür. Bu tarz bir muhasebe sisteminin idamesi kolaydır ve herhangi bir anda banka hesabınızdaki bakiyeyi net bir şekilde gösterir. Bu nedenle, yeni girişimciler ve daha küçük işletmeler zaman zaman bu yöntemi tercih eder. Bununla birlikte, bu durum şirketin mali durumunu tam olarak yansıtmayabilir. Şirket, satışlardan nakit alırken aynı zamanda krediyle çok sayıda gider yapabilir, bu nedenle gerçekte olmadığı halde finansal açıdan güçlü görünebilir. Bu sebeple genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri (GAAP), tahakkuk muhasebesini benimser.

Tahakkuk muhasebesi, herhangi bir nakit akışı gerçekleşmeden önce işlemleri meydana geldikleri anda kaydeder. Bu nedenle, bir restoran malzemeleri veresiye satın almış olsa dahi, satın alma maliyetini (borç hesapları) anında kayıt altına alır. Bu muhasebe yöntemi, ani mali yükselişlerin ve düşüşlerin önüne geçerek şirketin finansal durumunun daha gerçekçi bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanır. ABD'de 25 milyon doların altında geliri olan şirketler, giderlerini nasıl kaydedeceklerini seçme özgürlüğüne sahiptir. Ancak bu kayıtların tutarlı ve doğru olması şarttır. 25 milyon dolar veya üzeri cirosu olan şirketlerin tahakkuk muhasebesini uygulaması zorunludur. Kurallar ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir.

6. İşletme giderlerinizi düzenli olarak gözden geçirin

Muhasebe yazılımı, harcamaların nereye yapıldığına dair içgörü sunan aylık ve üç aylık raporlar oluşturabilir, aynı zamanda daha güncel gider bilgileri de sağlayabilir. Bu analizlerin her biri, giderleri gerçekleşirken takip etme ve bir sonraki yılın bütçe planını hazırlamaya başlama imkanı sağlar. Örneğin, bir ilaç şirketinin CFO'su, satış ekibinin seyahat ve eğlence giderlerinin son birkaç aydır yükseldiğini gözlemliyor. Şirket, tercih ettiği havayolu ve otel anlaşmalarını yeniden görüşerek, daha fazla satış toplantısını video konferans yöntemiyle gerçekleştirerek veya yüksek maliyetli eğlence giderleri için yeni ön onay süreçleri oluşturarak bu duruma karşılık verebilir.

İşletmenizin Tüm Finansal Rakamlarını Tek Bir Yerden Takip Edin: Oracle Fusion Cloud Accounting Hub

Oracle Cloud Financials uygulama paketinin bir bileşeni olan Oracle Fusion Cloud Accounting Hub, diğer tedarikçilerin ERP sistemleri dahil çeşitli kaynak sistemlerden gelen finansal verileri bir araya getirir ve standart hale getirir. Organizasyonların finansal süreçlerini kolaylaştırmalarına, muhasebe ilkelerini tutarlı bir şekilde uygulamalarına ve çeşitli raporlama ihtiyaçlarını karşılamalarına imkan tanır. Oracle Financials sayesinde tüm finansal işlemlerden elde edilen verilerden çıkarılan içgörüler, tahminlerin doğruluğunu artırmaya, risk yönetimini ve uyumluluğu güçlendirmeye ve karar alma süreçlerini daha iyi bilgilendirmeye yardımcı olabilir. Platform, birden fazla para birimi ve dili destekleyerek şirketlerin finansal süreçlerinin %80'inden fazlasını sürekli gelişen yapay zeka odaklı analitiklerle otomatik hale getirmesine imkan sağlıyor.

Oracle Fusion Cloud Enterprise Resource Planning (ERP) çözümünün bir parçası olan Oracle Financials tedarik, proje yönetimi, tedarik zinciri ve diğer özellikleri entegre eder. Hem hizmet odaklı hem de ürün odaklı şirketler için analistler tarafından en iyi ERP sistemleri arasında gösterilen Oracle Cloud ERP, işletmelerin rekabet avantajı kazanmalarına yardımcı olmada öne çıkıyor.

İşletme Giderlerinin Takibi ile İlgili SSS

Hangi tür işletme giderleri vergiden düşülebilir?
Bir işletmeyi yönetmek için normal ve gerekli olan giderler genellikle vergiden düşülebilir işletme giderleri olarak kabul edilir. Bu giderler arasında kira, maaşlar ve sosyal yardımlar, ısıtma ve aydınlatma, pazarlama, satılan malların maliyeti, özel ekipman, olağanüstü seyahat giderleri ve çok daha fazlası bulunuyor.

Hangi giderler vergiden düşülemez?
Her işletme gideri normal ve gerekli olarak kabul edilemez ve bu nedenle vergi matrahından düşülemeyebilir. Çalışanların ofise gidiş-geliş gibi günlük seyahat giderleri düşülemez. Kurallar bölgeye göre farklılık gösterir.

Muhasebe yazılımı kullanarak işletme giderlerinizi takip etmeli misiniz?
Büyük ölçekli bir işletmenin muhasebe yazılımı kullanmadan giderlerini takip etmesi neredeyse imkansızdır. Muhasebe yazılımı, gider raporlamasını vergi zamanında daha verimli ve doğru hale getirir; değişiklikleri tespit etmek ve nakit açığını önlemek için yıl boyunca giderleri izlemenizi sağlar ve tüm giderlerinizi tek bir yerde toplayarak maliyet eğilimlerinizi ve tedarikçi ücretlerinizi analiz etmenize ve toplu indirimler için pazarlık yapmanıza yardımcı olabilir.

İşletmeniz genelinde planlamayı geliştirmenin beş yolu

Şirketlerin finans, pazarlama, iş gücü ve diğer alanlardaki planlama stratejilerinin gerçek hayattan örneklerini keşfedin.