Finansal Modellemenin Tanımı

Finansal modelleme, bir işletmenin performansını sayısal olarak ortaya koyar ve şirketin gelecekteki performansını öngörmede insanlara yardımcı olur. Birçok farklı model türünü kapsayabilen geniş bir terimdir. Finansal modelleme, çok çeşitli alanlarda kullanılır. İç finans ekipleri, işletmenin mali durumunu değerlendirmek, bütçe yapmak ve yatırım kararları almak için bu yöntemi kullanır. Aynı zamanda, harici sermaye analistleri de bir şirketin hisselerini alıp satma, bir işletmeyi satın alma veya kredi verme kararlarında finansal modellemeden yararlanır. Genel olarak bir finansal model, bir şirketin mevcut mali durumunun anlık görüntüsünü ve geleceğine dair öngörüsünü sunar.

Finansal Modelleme Nedir?

Finansal modelleme, bir şirketin geçmiş mali performansını özetleyerek gelecekteki performansını öngörmeyi amaçlayan bir süreçtir. Bu modeller gelir tabloları, bilançolar ve nakit akış tabloları gibi temel muhasebe tablolarının yanı sıra satışlar, giderler ve sermaye yatırımları gibi gelecekteki beklentilere dair öngörülere dayanır. Bir finansal model, geçmiş performans verilerini öngörülen eğilimlerle birleştirerek gelecek çeyreklerdeki satışlar gibi ilerideki performansı veya şirketin değerlemesini tahmin etmeye çalışır.

Finansal modelleme, şirket yöneticilerinin yatırımlar, bütçeleme ve projeler konusunda bilinçli kararlar almasına yardımcı olan önemli bir araçtır. Doğru modeller, yöneticilerin kararlarının finansal etkilerini belirlemelerine ve veriye dayalı bir yaklaşımla geleceği planlamalarına olanak sağlayarak bir şirketin karlılığını ve büyümesini artırabilir. Harici analistler, bir işletmenin değerini anlamak ve buna dayanarak satın alma, yatırım ve kredi verme kararları almak konusunda yardımcı olurlar.

Ana Fikirler

• Finansal modelleme, bir şirketin performansının ve gelecekteki beklentilerinin anlık görüntüsünü sunar. Bu yöntem, geçmiş performans verilerini gelecekle ilgili öngörülerle birleştirerek bir tahmin oluşturur.
• Finansal modelleme, finans sektöründe karar alma, strateji belirleme ve yatırım analizi için kritik öneme sahip, veriye dayalı bir yaklaşımdır.
• Modelleme, bir şirkete değer biçmek için faydalıdır. Bu, şirket satın alma, yatırım yapma, borç verme, ortaklık kurma veya başka finansal taahhütlerde bulunma kararları alırken kullanılabilir.

Finansal Modelleme ile İlgili Açıklamalar

Finansal modelleme genellikle finansal planlama ve analiz (FP&A) konusunda uzmanlaşmış çalışanlar tarafından yapılır. Finansal modelleme yapan analistler genellikle bir şirketin finans departmanında görev alır ve muhasebe ile finans prensiplerini derinlemesine kavramış kişilerdir. FP&A ekipleri genellikle üç bildirim yöntemiyle başlar ve bir şirketin mevcut finansal tablolarını (en son gelir tablosu, bilanço ve nakit akışı tablosu) ve destekleyici çizelgeleri inceler. Şirket dışında, finansal modelleme yapan analistler yatırım bankalarında, özel sermaye veya risk sermayesi şirketlerinde ya da bir şirketin değerini ve gelecek beklentilerini değerlendiren diğer kuruluşlarda çalışabilirler.

Analistler, finansal performans verilerini temel alarak gelecekteki trendleri ve işletme faktörlerine dair öngörüleri değerlendirir. Etkenler, gelecekteki gelir veya giderleri önemli ölçüde etkileyebilecek her türlü faktördür. Bu faktörler işletmenin içinden veya dışından kaynaklanabilir. Şirket içi etkenler arasında beklenen satış rakamları, üretim kapasitesi, stok durumu veya bekleyen siparişler sayılabilir. Bu faktörlerin tümü, şirketin önümüzdeki çeyrekte gerçekleştirebileceği satış miktarını doğrudan etkiler. Ekonomik bir faktör (örneğin faiz oranları veya işsizlik oranı) ya da satışları etkileyebilecek yeni bir hükümet düzenlemesi, dış etkenlere örnek olarak gösterilebilir. Analistler bu verileri kullanarak şirketin kısa vadeli (önümüzdeki çeyrek veya mevcut mali yıl) ya da uzun vadeli (genellikle üç ila beş yıllık) finansal performansını öngörebilir. Kısa vadeli tahminler uzun vadeli tahminlerden daha doğru olma eğilimindedir çünkü sürücülerin ve varsayımların yakın vadede tahmin edilmesi daha kolaydır.

Finansal modellemenin amacı, şirketin finansal görünümü ve değeri ile proje ve yatırımların değeri hakkında veriye dayalı bir görünüm oluşturabilir. Şirket yöneticileri bu modelleri kullanarak çalışanların yatırım yapacağı, harcayacağı, satın alacağı, elden çıkaracağı, işe alınacağı veya işten çıkarılacağı yerlerle ilgili kararlar almalarına yardımcı olur. Finans liderleri, bir şirketin borsa ve piyasa değerlemesinin gelecekteki değerini tahmin etmek için modelleri kullanır. FP&A ekipleri çeşitli senaryoları test etmek, yeni projelerin değerini tahmin etmek, bütçelere karar vermek ve kişi sayısını tahsis etmek için modeller kullanır.

Finansal Modelleme Neden Önemlidir?

Finansal modelleme önemlidir çünkü şirket liderlerinin daha iyi ve daha fazla veriye dayalı kararlar almasına yardımcı olur. Şirketler finansal modeller oluşturarak potansiyel sonuçları tahmin edebilir, potansiyel riskleri belirleyebilir ve stratejilerini ayarlayabilir. Analiz uzmanları varsayımları inceledikçe ve yeni bir fabrika, hastane ya da perakende mağaza konumu eklemek gibi büyük bir sermaye yatırımı gibi kararların olası risklerini ve getirilerini değerlendirdikçe senaryo planlaması büyük ölçüde finansal modellemeyi temel alır. Borç, özkaynak veya nakit kullanarak bu büyük yatırımlar için ödeme yapmak gibi finansman kararları almak üzere modellemeden yararlanırlar. Finansal modelleme, uzun vadeli büyüme sağlayan sağlam finansal kararlar almak, bu büyümenin ne kadar değer yaratabileceğini bilmek ve bir şirketin bu büyümeyi elde etmek için hangi riskleri üstlendiğini anlamak için gereklidir.

Finansal Modelleme Ne İçin Kullanılır?

Finansal modeller, geniş bir kullanım alanını kapsayan çeşitli türlerde çıktı üretebilir. Özellikle Senaryo modelleme, analiz uzmanlarının varsayım değerlendirmelerini yapmalarına yardımcı olmak için yaygın olarak kullanılır. Bu tür değerlendirmeler, bir modeldeki temel itici güçleri ve varsayımları inceler, çeşitli değerler uygular ve en iyi, en kötü ve en olası sonuçları belirler. Bu modeller, liderlerin şirket stratejisi hakkında aşağıdaki gibi önemli kararlar almasına yardım eder:

• Fon güvenliğini sağlama. Finansal modelleme, bir şirketin finansal sağlığının bir resmini ve gelecekteki değerinin bir tahminini sunar. Bunların tümü, bir şirketin ne kadar sermaye toplayabileceğini ve bunun maliyetini belirler.
• M&A. Bir şirket bir işletmeyi satın almak isterse veya satın alma için olası bir hedefse finansal modelleme, değerlemesini ve dolayısıyla potansiyel bir alıcının ne kadar teklif etmesi ve potansiyel satıcıların neyi kabul etmesi gerektiğini belirlemenin temelini oluşturur.
• Yeni projelere yatırım yapma. Bu, yeni mağazalar açmayı veya yeni bir ülkede satış yapmayı gibi operasyonları genişletmeyi de kapsar.
• Sermaye ayırma. Nereye harcama yapılacağına karar vermek, yatırımların önceliğini belirlemeyi kapsar. Örneğin, şirket üretimi hızla artırmak için üretim ekipmanı gibi zaman içinde amorti edilen uzun vadeli varlıklara yatırım yapabilir. Bir banka şubesi için gayrimenkul gibi zaman içinde değer kazanabilecek varlıklara yatırım yapabilir.
• Yıllık bütçeleme ve tahmin. Yıllık planlar finansal modellemeyi temel alır. Genellikle satış, pazarlama, üretim ve Ar-Ge gibi şirket genelindeki departmanlardan modeller ve planlar hazırlar. Bunlar gelecek mali yıl için bütçeyi ve personel sayısını belirler.
• Finansal rehberlik sağlama. Halka açık bir şirket, üç aylık yatırımcı konferansları sırasında genellikle bir sonraki çeyrek için tahmini gelir ve hisse başına kazanç içeren bir rehberlik sunar. Rehberlik, şirketin tahminlerine ve bu hedeflere ulaşıp ulaşmadığına bağlı olarak şirketin hisse senedi fiyatı üzerinde büyük bir etki yapabilir.
• Risk yönetimi. Senaryo modelleme, şirket liderlerinin kritik riskleri öngörmesine ve nasıl yanıt vermeleri gerektiğini düşünmesine yardımcı olur. Finansal modelleme, bir şirket için hangi faktörlerin varoluşsal risk yaratma olasılığının en yüksek olduğunu anlamalarına yardımcı olabilir. Örneğin, satışların ne kadar düşmesinin nakit tükenmesine ve iflas açıklamak zorunda kalmaya neden olabileceğini gösterebilir.

Finansal Modellemenin Avantajları

Büyük bir şirket, güçlü bir finansal modelleme olmadan etkin bir şekilde çalışamaz. İşte işletme liderlerinin elde ettiği en önemli avantajlar.

• Risk azaltma planlaması: Finansal modelleme, potansiyel risklerin belirlenmesine yardımcı olur. Böylece işletme liderleri bu riskleri azaltmak için önlemler alabilir ve riskler gerçekleştiğinde hızlı ve uygun şekilde karşılık verebilir.
• Büyüme fırsatlarını tanımlama: Finansal modelleme, büyüme fırsatlarının belirlenmesine yardımcı olur ve işletme liderleri nereye yatırım yapacakları konusunda doğru kararlar verebilir.
• Sermaye artışı netliği: Modelleme, bir şirketin mali durumu ve beklentileri hakkında net bir resim sağlayarak şirketlerin bankalardan veya öz sermaye yatırımcılarından sermaye artırmasına yardım eder. Ayrıca, işletme liderlerinin ne kadar sermayeyi hangi maliyetle toplayabileceklerini anlamalarına yardımcı olur.
• Bütçe ve kaynak tahsisi: İşletme liderlerinin bütçeler oluşturmasına, departmanlara personel atamasına ve her yıl projeleri değerlendirerek daha yüksek yatırım getirisi olan alanlara daha fazla bütçe ayırmasına yardımcı olur.
• Paydaş finansal içgörüleri: Finansal modelleme, hissedarlara ve kredi verenlere şirket değerlemesi, gelecekteki hisse senedi temettüleri, nakit pozisyonu veya üç aylık gelir ve kazanç tahminleri gibi önemli bilgiler sağlar.

Finansal Modelleme ile İlgili Zorluklar

Finansal modellemenin en büyük zorluklarından biri, bir şirketin model oluşturan kendi analistleri için bile doğru ve eksiksiz verilerle başlamaktır. Kurum içi analistler için finansal veriler genellikle finansal yazılımlarda veya kurumsal kaynak planlama (ERP) sistemlerinde depolanır. Genellikle bu sistemler, satışları (gelir tahmini bilgilerini depolayan) veya projeleri (birçok maliyetin kaydedildiği) yöneten sistemler gibi diğer yazılım sistemlerine bağlı değildir. Şirketler tüm bu verileri elektronik tablolara aktarabilir ve sonrasında modelleme için sayıları tek bir sayfada birleştirir. Bu toparlama yaklaşımı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli sorunlar yaratır:

• Gerekli manuel güncellemeler: Rakamlar belirli bir zamanda elektronik tabloya aktarılır ve bir modelin doğruluğunu korumak için günlük, haftalık veya aylık olarak manuel şekilde güncellenir.
• Hataya açık girdiler: Birden fazla elektronik tablo üzerinde çalışmak, girdilerin insan hatasına eğilimli olduğu anlamına gelir.
• Hassas tahmin formülleri: Tahminleri hesaplamak için kullanılan formüller birden çok elektronik tablo modeline veya kullanıcıya bölünebilir.
• Eksik veri yakalama: Veriler, operasyonel veya tedarik zinciri sistemlerinde gizlenmiş ve açıklanmayan verilerle eksik olabilir.

Finansal modellemeyle ilgili diğer zorluklar arasında şunlar yer alabilir:

• Önyargılı varsayımlar: Gelecek hakkında aşırı iyimser veya kötümser varsayımlardır.
• Eksik etkili değişkenler: Bir modeli etkilemek için dahil edilmesi gereken değişkenler eksik olur.
• Hesaplanmamış belirsizlikler: Sermaye maliyetindeki ani artış gibi belirsizlikler ve riskler hesaba katılmaz.
• Katı model uyarlanabilirliği: Ani piyasa değişikliklerine hızlı bir şekilde uyum sağlayamayan katı modeller.
• Senaryo modellemesinin olmaması: Bir şeyler ters gittiğinde olası sonuçları öngörmek için varsayım tarzı senaryo modellemelerinin bulunmaması.
• Karmaşık formül zorlukları: İstatistiksel ve olasılık dağılımları gibi karmaşık matematiksel formüllerin oluşturulması, yorumlanması ve sürdürülmesi zor olabilir.

Finansal Modelleme Örnekleri

Finansal modeller, zaman içinde belirli bir anda şirketin durumunu gösterir. Bu finansal modeller tüm bir şirketi, bir işletmeyi ve hatta fabrika genişletme veya pazarlama kampanyası gibi bir projeyi değerlendirmek için kullanılabilir. İşte birkaç finansal modelleme örneği.

Finansal Model Oluşturma

Finansal bir model oluşturmanın kısa yolu, gelir, karlılık, senaryo modelleme, sermaye giderleri ve daha fazlasını tahmin etmek için hazır çoklu model ve formüller içeren yazılımları kullanmaktır. Planlama yazılımı, elektronik tablolara benzeyen ve onlar gibi işleyen, ancak diğer sistemlerden gerçek zamanlı veri alan serbest biçimli ortamlar da sunabilir. Bu sayede model her zaman en güncel rakamlarla çalışır.

Bir elektronik tabloda sıfırdan finansal model oluşturuyorsanız, adımlar modelin türüne göre değişir. Bununla birlikte, genel olarak aşağıdaki adımları dahil etmelisiniz:

1. Ne tür bir finansal model oluşturmak istediğinizi belirleyin. Bu modellerin çoğunun kabul edilmiş muhasebe ilkelerine dayanan formülleri olur, fakat daha karmaşık modeller için özel formüller oluşturmanız gerekir.
2. Şirketin finansal tablolarını inceleyin ve aynı sektördeki benzer şirketlerle karşılaştırın. Şirketin geçmişini, gelir kaynaklarını ve sermaye yapısını gibi özelliklerini dikkate alın. Bu, modelinize dahil etmeniz gereken gelir artışı, toplam adreslenebilir pazar, işletme maliyetleri ve kar marjları gibi bazı temel varsayımların yanı sıra temel riskleri belirlemenize yardım eder.
3. Geçmiş verileri girin. Tahmin doğruluğunu artırmak için, son üç yılın finansal sonuçlarını ("gerçekleşen değerler" olarak adlandırılır) dahil etmek en iyidir. Bu, geçmişteki kalıpları belirlemenize ve bu kalıpları gelecek için öngörmenize yardımcı olur.
4. Formülünüz için gerekli olan finansal oranları hesaplayın. Bunlar, modellemeye çalıştığınız şeye bağlı olarak şirketin öngörülen brüt kar oranını, net kar oranını veya yıldan yıla büyüme oranlarını içerebilir.
5. Öngörülerinizi ve tahminlerinizi hesaplayın. Yine, bu hesaplamalar neyi modellemeye çalıştığınıza bağlı olur. Gelir gibi kalemler genellikle büyüme oranları kullanılarak tahmin edilir. Satılan malın maliyeti (COGS), Ar-Ge ve genel ve idari giderler gibi maliyet kalemleri geçmiş gelir marjına (satışların yüzdesi olarak ifade edilir) dayanır. Tahminleriniz için geleceğe yönelik varsayımlarda bulunurken, sadece kendi şirketinizi değil, piyasanın daha geniş eğilimlerini de göz önünde bulundurun. Bu varsayımları modelde açıkça belirtin, bu varsayımları kolayca değiştirmenin yollarını gösterin ve ortaya çıkan sonuçların aralığını gösterin.
6. Bilançolarınızı birbirine bağlayın. Tahminler büyük ölçüde doğru geçmiş verilere dayanır. Yeni gerçekleşen değerler oldukça, tahminler güncellenir.

Daha özel bir örnek olarak, indirgenmiş nakit akışı modelini uygulamak için gereken adımlar şunlardır:

• Bir şirketin veya projenin gelecekteki nakit akışlarını tahmin edin. Gelir, maliyetler, marjlar ve pazar büyüklüğünü tahmin etmek için yukarıda belirtilen faktörleri göz önünde bulundurun.
• İskonto oranını belirleyin. Bu genellikle bir şirketin ağırlıklı ortalama sermaye maliyetidir (WACC) çünkü yatırımcıların paralarından bekledikleri getiriyi yansıtır.
• Gelecekteki nakit akışlarının net bugünkü değerini (NPV), iskonto oranına ve nakit akışlarının ne zaman geleceğine bağlı olarak iskonto ederek hesaplarsınız.
• NPV'nin pozitif olup olmadığına ve diğer projelerin daha yüksek NPV'ye sahip olup olmadığına bakarak analiz yapın.

Finansal Modelleme ile İlgili 7 En İyi Uygulama

Finansal modelleme için en iyi uygulamalar bir sektörden diğerine, hatta bir şirketten diğerine değişebilir. Genel olarak modellerinizi oluştururken dikkate almanız gereken en iyi uygulamalar şunlardır.

1. Modelinizi seçin. İndirgenmiş nakit akışı, kaldıraçlı satın alma, karşılaştırılabilir şirket veya duyarlılık modeli gibi konuları değerlendirerek hangi modelin şirketinizin ihtiyaçlarına en uygun olduğuna karar verin.
2. Modelinizi planlayın ve taslağını çıkarın. Bir zaman çizelgesi oluştururken, kaç çeyrek veya yıl ileriye bakmak istediğinize ve ne kadar geçmiş veriyi dahil etmeniz gerektiğine karar verin. Modeli etkileyecek etkenlerin ve varsayımların bir listesini yapın. Bunlar her şirket ve sektör için farklı olur. Son yıllık raporu incelemek, önceki finans ekiplerinin şirket için neyi önemli gördüğü hakkında size bir fikir verir.
3. Doğru verilerle başlayın. En doğru tahmini yapabilmek için en güncel verileri kullandığınızdan emin olun. Finans, insan kaynakları, satış ve operasyonlar gibi farklı departmanların planlarını birbirine bağlamaya çalışın.
4. Gerçekçi varsayımlarda bulunun. Kimse kötü haber vermekten hoşlanmaz, bu yüzden genellikle bir sonraki çeyrek veya yıl için fazla iyimser oluruz. Mevcut piyasa koşullarını, sektörün durumunu ve diğer etkileri dikkate alarak şirketin ne elde edebileceği konusunda gerçekçi olun.
5. Doğruluk testi yapın. Finans ekibinin diğer üyeleri formüllerinizi anlayabilmeli, mantıklı olduklarını doğrulayabilmeli, sonuçları tekrar elde edebilmeli ve genel sonuçlarınıza katılabilmelidir. Hatalar kaçınılmaz olarak gerçekleşir. Düzenli akran incelemeleri ve testleri hata sayısını azaltmaya yardımcı olacaktır.
6. İyi notlar alın. FP&A profesyonelleri sık sık yeni rollere, ekiplere veya şirketlere geçer ve finansal modellemelerini haleflerine devreder. Bir sonraki gelen kişi modeli kolayca anlamalı ve gelecek tahmin dönemleri için yeniden kullanabilmeli.
7. Modelleri esnek tutun. Koşullar her an beklenmedik şekilde değişebilir, bu yüzden modellerinizi öngörülemeyen olayları ve beklenmedik senaryoları hesaba katacak şekilde hızla ayarlayabilmeniz önem taşır.
8. Şeffaf olun. Bir şirketin finansal modelleri, finans departmanı dışındakiler dahil olmak üzere birden çok yönetici ve paydaş arasında paylaşılmalıdır. Belirli bir sonuca nasıl ulaştığınızı anlamak isterler. Çalışmanızı sergileyin, böylece modelin kullanıcıları varsayımlarını sorgulayabilir. Karmaşık matematiksel hesaplamalar yapmadan, sonuçlarınızı basit bir dille anlatmaya hazır olun.

Oracle Cloud ile Doğru ve Güvenilir Finansal Modeller Oluşturun

Finansal modeller oluşturmanın ve sürdürmenin en kolay yolu, bu amaç için tasarlanan yazılımları kullanmaktır. Oracle Cloud Enterprise Performance Management (EPM) gibi yazılımlar, önceden hazırlanmış yüzlerce finansal model ve formülün yanı sıra daha karmaşık modellemeler için serbest biçimli, elektronik tablo benzeri bir ortam içerir. Oracle Cloud EPM, Oracle Fusion Cloud Enterprise Resource Planning'den (ERP) gerçekleşen değerleri anlık olarak verileri çeker, böylece her zaman en güncel rakamlarla çalışırsınız. Modelinizi seçersiniz, etkenlerinizi ve varsayımlarınızı girersiniz ve anında sonuçlar alırsınız. Uygulama, Oracle Cloud ERP, Oracle Cloud Sales Planning, Oracle Fusion Cloud Supply Chain Planning'deki proje planları ve Oracle Fusion Cloud Human Capital Management'taki (HCM) iş gücü planlama özellikleri dahil olmak üzere diğer Oracle planlama yazılımlarına kolayca bağlanır. Bu bağlantılar, bir departmandaki değişikliklerin şirketin diğer bölümlerindeki planları nasıl etkileyeceğini göstererek işletmenizin tüm planlarını görmenize yardımcı olur.

Finansal Modelleme ile İlgili SSS

Finansal modellemenin dört ana bileşeni nelerdir?
Finansal modellemenin dört ana bileşeni varsayımlar, mali tablo analizi, değerleme ve duyarlılık analizidir. Varsayımlar, bir şirketin gelecekteki performansı hakkında bilinçli tahminler yapmayı içerir. Finansal tablolar gelir tablolarını, bilançoları ve nakit akış tablolarını içerir. Değerleme, bir şirketin veya yatırımın değerini belirleme sürecidir. Duyarlılık analizi, bir şirketin mali durumunu nasıl etkileyeceğini görmek için senaryoların test edilmesini içerir.

Finansal modellerin altı türü nelerdir?
En yaygın kullanılan finansal modellerden altısı indirgenmiş nakit akışı (DCF), karşılaştırılabilir şirket analizi (CCA), kaldıraçlı satın alma (LBO), parçaların toplamı, opsiyon fiyatlandırma ve Monte Carlo simülasyonlarıdır.

Finansal modelleme nasıl yapılır?
Süreç, mevcut mali tablolardan verilerin toplanması ve analiz edilmesi, şirketin gelecekteki sonuçlarını etkileyebilecek faktörlerin ("itici güçler" olarak da anılır) belirlenmesi, varsayımların ve senaryoların oluşturulması, hesaplamaların yapılması ve modelin doğruluğunun test edilmesini içerir.