Supply chain en inflatie: problemen en gevolgen

Hogere productiekosten

Hogere grondstof- en andere productiekosten kunnen het gevolg zijn van gespannen wereldwijde supply chains. De Amerikaanse Producer Price Index, die de verandering in verkoopprijzen meet die binnenlandse producenten voor hun goederen ontvangen, steeg met 11,1% over de 12 maanden tot mei 2022. Verstoringen in de supply chain leidden tot tekorten, waardoor de prijzen stegen en op hun beurt verdere verstoringen veroorzaakten. Inflatie bemoeilijkt op zijn beurt de inkoop omdat inkopers elders moeten zoeken naar de materialen die ze nodig hebben tegen een betaalbare prijs. De verhoogde kosten worden vaak doorgegeven aan de eindklant, waardoor de vraag wordt onderdrukt.

Minder koopkracht

Ongecontroleerde inflatie als gevolg van problemen in de supply chain kan de koopkracht van consumenten en bedrijven aantasten. Volgens het Bureau of Labor Statistics steeg de Amerikaanse consumentenprijsindex, exclusief volatiele voedsel- en energiekosten, in juni 2023 met 0,2% voor stedelijke consumenten. Over de voorgaande 12 maanden was de stijging 3%, voornamelijk door problemen in de supply chains van auto’s, auto-onderdelen en woninginrichting, evenals pieken in de gas- en olieprijzen. Ter vergelijking: in 2022 varieerde de CPI-stijging van jaar tot jaar van 7% tot 9%. Volgens de Wereldbank daalt de groei in de VS, Japan en de landen in het eurogebied naar verwachting tot 0,7% in 2023, van 2,6% in 2022.

Hogere transportkosten

Transportkosten dragen bij aan inflatie binnen supply chains, zoals duidelijk werd op het hoogtepunt van de pandemie. De stijgende online bestellingen overstegen de capaciteit van zeecontainers, wat resulteerde in wereldwijde havencongestie en oplopende transportkosten. Tegen de herfst van 2022 was de prijs van een zeecontainer op de benchmarkroute van Shanghai, China, naar Los Angeles, Californië, gedaald tot ongeveer een derde van het niveau van 2021, en de dieselprijzen waren lager als gevolg van de verminderde congestie in de havens. De vrachtkosten zijn gedaald omdat de grootste renteverhogingen van de Amerikaanse Federal Reserve sinds de jaren tachtig de consumentenvraag hebben getemperd.

Minder beschikbaarheid van middelen

Haperingen in de productie of het transport van grondstoffen kunnen de inflatie aanwakkeren. De pandemiegerelateerde fabriekssluitingen in China verkortten bijvoorbeeld de productie en verzendingen voor de wereldmarkten, en in 2022 onderbrak de oorlog in Oekraïne de verzendingen van grondstoffen, wat inflatie in de graanprijzen veroorzaakte. Tekorten aan sommige goederen leiden tot een tekort aan andere. Een tekort aan computerchips in 2020 leidde er bijvoorbeeld toe dat autofabrikanten hun productie verlaagden, waardoor de autoprijzen stegen. Sectoren van de economie die afhankelijk zijn van chips zagen de prijsinflatie van hun eindproducten toen decennialange investeringen in just-in-time leveringssystemen uit elkaar vielen.

Hogere prijzen voor consumenten

Effectieve concurrentie kan prijzen verlagen en concurrerende markten hebben meestal lagere, stabielere prijzen. Maar wanneer bedrijven in concurrerende markten prijsstijgingen doorberekenen aan klanten, kan dat de inflatie aanwakkeren. Er zijn manieren voor producenten om algemene prijsstijgingen tijdens stressperioden in de supply chain te vermijden, bijvoorbeeld door toeslagen te berekenen voor spoedbestellingen of kleine partijgroottes en door alleen kosten in rekening te brengen voor scenario's die hun activiteiten aanzienlijk belasten.

1. Meer vraag naar goederen en diensten

Een grotere vraag leidt tot tekorten in het aanbod als suply chains goederen en diensten niet snel genoeg kunnen produceren of transporteren om aan de vraag te voldoen. De pandemische vraag naar goederen zoals computers, fietsen, keukenapparatuur, meubels en andere woningverbeteringen belastte bijvoorbeeld de wereldwijde supply chains, die niet voorbereid waren op de toevloed van bestellingen. Bedrijven bereiden zich voor op toekomstige pieken in de vraag en verstoringen in de supply chain door beter voorraadbeheer.

2. Arbeidstekorten

De shutdowns tijdens de pandemie leidden tot tekorten aan werknemers in sectoren zoals productie, grondtransport, luchtvervoer en de detailhandel in levensmiddelen, wat bijdroeg aan tekorten in de bevoorrading. Maar zelfs toen de pandemie-gerelateerde beperkingen afnamen, bleven er tekorten aan arbeidskrachten. In de Verenigde Staten zegden in mei 2023 4 miljoen mensen hun baan op, kwamen er 9,8 miljoen nieuwe vacatures bij en bleef het werkloosheidscijfer dicht bij het laagste ooit. Aanhoudende tekorten aan arbeidskrachten in de productie, transport, logistiek, bouw en techniek beperkten de productie en levering van industriële en consumptiegoederen, waardoor schaarste ontstond en de prijzen stegen.

8. Wereldwijde verstoringen van de supply chain

Snafus in supply chains kan bijdragen aan tekorten door lang bestaande just-in-time productiestrategieën te verstoren, die erop vertrouwden dat fabrikanten belangrijke onderdelen zouden krijgen, precies op het moment dat ze nodig waren voor assemblage. Wanneer tekorten aan bepaalde goederen de productie ophouden, kan dit gevolgen hebben voor de supply chains. Prominente voorbeelden zijn de logistieke en verzendingsproblemen die de oorzaak waren van het chipstekort in 2020 en het daaruit voortvloeiende tekort aan voertuigen. Rond dezelfde tijd moesten retailers in huishoudelijke artikelen en ijzerwaren weken of maanden wachten om de eindproducten op schepen te krijgen, waardoor consumenten met een tekort werden geconfronteerd.

4. Tarieven en andere handelsbelemmeringen

Aangezien veel bedrijven materialen wereldwijd inkopen, kunnen tarieven die bedoeld zijn om de binnenlandse industrie van een land te beschermen leiden tot hogere inputkosten voor producenten daar. Aan de andere kant heeft handelsliberalisering de neiging om het aanbod te stimuleren door de concurrentie te vergroten en het aanbod van productiemiddelen voor fabrikanten te verbreden. Een tariefverhoging van 3,4% op inputs verlaagt de productiviteit met naar schatting 0,4%, volgens een onderzoek uit 2020, gepubliceerd in de Journal of Policy Modeling.

5. Valutaschommelingen

Een sterke Amerikaanse dollar die de inflatie in de ontwikkelingslanden aanwakkert, kan de prijzen van cruciale inputs voor geproduceerde goederen verhogen. Dit geldt vooral voor de prijzen van gas, olie en andere energie die producenten nodig hebben om hun producten te smeden en te leveren. Een historisch voorbeeld is de Aziatische financiële crisis eind jaren negentig, waarin een uitverkoop van valuta's leidde tot vertragingen in de bouw en een scherpe daling van de industriële vraag naar energie.

6. Natuurrampen of extreme weersomstandigheden

Rampen zoals orkanen, droogtes en bosbranden kunnen de productie en het transport stoppen en bijdragen aan tekorten aan voorraden. Een van de bekendste voorbeelden is de aardbeving en tsunami van 2011 in Fukushima, Japan, waardoor halfgeleiderwafer- en autofabrieken werden stilgelegd. Een ander voorbeeld is de vulkaanuitbarsting in IJsland in 2010, waardoor vliegtuigen aan de grond werden gehouden, bedrijven moesten overschakelen op vervoer over de grond of over zee en goederenstromen in Europa werden afgesneden. Volgens de Wereldhandelsorganisatie is de wereldwijde voedselvoorzieningsketen vooral gevoelig voor problemen als gevolg van de stijgende zeespiegel en extreme weersomstandigheden. Als deze verschijnselen zich dus voortzetten, kunnen ze leiden tot tekorten in de voedselvoorziening.

7. Politieke instabiliteit of conflicten in bepaalde regio's

Abrupte regimewisselingen of gewapende conflicten verstoren het vermogen van landen om producten te maken en te exporteren. De Russische invasie van Oekraïne in 2022 verstoorde bijvoorbeeld de aanvoer van belangrijke goederen, zoals Russisch aardgas dat in de Europese industrie wordt gebruikt. De Oekraïense graanexport daalde aanvankelijk ook, maar herstelde zich later. Verzekeraars noemen ook risico's voor fabrieken en vrachtvervoer vanuit landen waar politieke onrust heerst. In Zuid-Afrika bijvoorbeeld, in 2021 na de gevangenneming van de voormalige president, beschadigden relschoppers pakhuizen en fabrieken en staken vrachtwagens met goederen in brand, waardoor grote voedseltekorten ontstonden.

8. Gebrek aan toegang tot grondstoffen

Zoals vermeld in eerdere voorbeelden kan een verminderde toegang tot materialen zoals metalen, petrochemische stoffen, timmerhout en computerchips de productie van eindproducten zoals huizen en auto's belemmeren. Dit kan de kosten opdrijven: de totale bouwkosten, inclusief kosten voor grondstoffen zoals hout, wapeningsstaal en beton, stegen met 13,5% in het jaar voorafgaand aan april 2022, bijna het dubbele van het tempo in 2021, volgens analyse- en risicobeoordelingsbureau Verisk.

9. Onvoldoende infrastructuur of transportnetwerken

Infrastructuur- en transportproblemen kunnen leiden tot wijdverspreide tekorten aan goederen omdat logistieke bedrijven moeite hebben om bijvoorbeeld eindproducten van een productiefaciliteit naar een magazijn te brengen. Dergelijke problemen deden zich voor bij het begin van de pandemie. Aziatische havens hadden te weinig zeecontainers om aan de vraag te voldoen, terwijl in de VS de containers zich opstapelden omdat de havens te weinig arbeiders hadden om ze te lossen. Knelpunten in deze ontoereikende netwerken kunnen de prijzen opdrijven, zoals halverwege de pandemie het geval was. De prijzen zijn sindsdien gedaald. Vanaf medio 2023 daalde de prijs voor het vervoer van goederen van Azië naar de westkust van de VS sterk ten opzichte van het jaar daarvoor en bereikte het niveau van vóór de pandemie.

Stresstest uw supply chains

Bedrijven kunnen planningsoftware gebruiken om scenario's te modelleren waarin supply chains onder stress worden geplaatst om hun veerkracht te testen. Ze kunnen bijvoorbeeld de effecten modelleren van een plotselinge stijging van de vraag of een natuurramp die de stroom van goederen van een overzeese leverancier afsnijdt. Ze kunnen de resultaten inbouwen in risicobeoordelingen van leveranciers en plannen maken om productiegegevens vast te leggen van directe leveranciers en degenen die aan hen leveren om bedrijfsinzichten te verkrijgen. Cloudgebaseerde supply chain-opdrachtcentra kunnen bedrijven helpen bij het identificeren van de meest cruciale materialen voor hun productie en stellen hen in staat hierop te anticiperen bij inflatoire ontwikkelingen.

Een risicobeoordeling uitvoeren van cruciale leveranciers

Voorheen stonden lage kosten voorop bij het beheer van de supply chain en werd er weinig aandacht besteed aan noodplannen voor verstoringen, zoals uitbraken van ziekten en natuurrampen. Bedrijven moeten nu risicobeoordelingen uitvoeren van hun belangrijkste leveranciers, waarbij rekening wordt gehouden met financiële stabiliteit, kwaliteit en logistiek. Bedrijven staan ook steeds meer onder druk van consumenten en toezichthouders om aan te tonen dat hun producten gemaakt zijn van materialen of vezels die niet afkomstig zijn van dwangarbeid of andere onderdrukkende regelingen, en risicobeoordelingen kunnen ook kijken naar de kwetsbaarheid van leveranciers voor faillissementen of cyberaanvallen. Als leveranciers om een van deze redenen onder druk komen te staan of insolvabel worden, snijdt dat de inputs in de supply chain af, belemmert dat de productie en creëert dat een inflatoire situatie.

Een back-upplan maken

Bedrijven passen steeds vaker een strategie toe die bekend staat als "China plus één", waarbij een productielocatie in India of Zuidoost-Azië wordt toegevoegd aan de Chinese productiefaciliteiten om de hoge transportkosten te beperken die gepaard gaan met inflatie en tegelijkertijd mogelijke bevoorradingstekorten te voorkomen. Apple maakte in het fiscale jaar 2022 bijvoorbeeld voor meer dan $7 miljard aan iPhones in India en Google verplaatste een deel van de productie van zijn Pixel-telefoons naar Vietnam. Microsoft heeft sommige Xbox-consoles, die voorheen uitsluitend in China werden gemaakt, in Vietnam geproduceerd.

Bedrijven passen ook "local for local"-strategieën toe, waarbij ze activiteiten uitvoeren en samenwerken met partners in regio's die dichter bij de klanten liggen. Intel bouwt bijvoorbeeld chipfabrieken in de VS, Duitsland en Polen. En General Motors heeft plannen aangekondigd om meer dan 7 miljard dollar te investeren in vier fabrieken in Michigan, deels om de strategische batterijproductie voor elektrische trucks in de VS te garanderen.

Wees flexibel

Het verlangen van de markt naar flexibelere supply chains gaat terug tot de sluiting van Chinese fabrieken en havens tijdens de pandemie, waardoor er behoefte ontstond aan wereldwijde back-ups. Bij het zoeken naar alternatieve leveranciers moeten leiders onthouden dat basismaterialen zoals timmerhout, stoffen en plastic gemakkelijker buiten China te verkrijgen zijn dan complexe machines, elektronica of precisiegietwerk. Bedrijven kunnen ook flexibiliteit overwegen in voorraadbeheer en productie, waarbij ze afstappen van een just-in-time aanpak, waarbij materialen en goederen worden gekocht wanneer ze nodig zijn en zo min mogelijk op voorraad worden gehouden. Deze systemen zijn gebouwd voor kosten, niet voor risico's, en zijn niet ontworpen voor de stress in de supply chain die inflatie met zich meebrengt. Ze geven toe aan een just-in-case-aanpak naarmate bedrijven meer voorraad bijhouden.