Wat is een circulaire supply chain?

Mark Jackley | Content Strategist | 9 november 2023

In 2019 dook de Amerikaanse ontdekkingsreiziger Victor Vescovo naar de diepten van de Marianentrog, het laagste punt in een oceaan. Hij kwam terug met een ongelooflijke vondst: een plastic zak die helemaal naar beneden was gezonken, het bewijs dat nergens op aarde afval van menselijke makelij veilig is.

Elke dag sterven miljoenen zeedieren - zeeschildpadden, vissen, vogels en zoogdieren zoals dolfijnen - door het inslikken van plastic dat voor voedsel wordt aangezien. Andere soorten afval eisen hun eigen tol van ecosystemen. Olielekkages kunnen beginnen op het land en zich uitbreiden naar rivieren en zeeën. Rioleringsslib afkomstig van activiteiten zoals mijnbouw en productie bevat vaak grote hoeveelheden fosfor en stikstof, waardoor algen vijvers overwoekeren en vissen verstikken.

Onder druk van consumenten, activisten en overheidsinstanties streven fabrikanten ernaar om afval te verminderen en kwetsbare ecosystemen te beschermen. Circulaire supply chains spelen daar een sleutelrol in.

Wat is een circulaire supply chain?

Een circulaire supply chain is een keten die materialen en goederen zo lang mogelijk gebruikt, in plaats van ze meteen te verspillen. In een circulaire supply chain gebruiken fabrikanten grondstoffen zoals plastic, metaal, karton, papier, staal en glas opnieuw. Ze knappen eerder gekochte goederen op en verkopen ze door. Zij en hun retailers verhuren producten in plaats van ze te verkopen. En ze kiezen voor gerecyclede pallets en andere groene opslag- en verpakkingsoplossingen. Zoals in alle supply chains vinden materialen en eindproducten hun weg van leveranciers naar fabrikanten, retailers en consumenten.

Fabrikanten van mobiele telefoons nemen bijvoorbeeld oude telefoons met koper, goud en wolfraam terug en gebruiken de metalen om nieuwe telefoons te produceren. Producenten van dranken of hun leveranciers van verpakkingen recyclen plastic flessen en metalen blikjes. En soms knappen bedrijven producten op of repareren ze in plaats van ze te recyclen.

Grafiek werking circulaire supply chains
Gebruikte materialen en producten stromen terug naar fabrikanten voor recycling en hergebruik in plaats van dat ze verloren gaan.

Lineaire vergeleken met circulaire supply chains

Circulaire supply chains vormen een soort lus, waarbij gebruikte materialen en goederen terugkeren naar fabrikanten.

Lineaire supply chains daarentegen lopen in een rechte lijn van leveranciers naar fabrikanten, distributeurs, retailers en consumenten. In deze conventionele modellen gooien consumenten verpakkingen en producten weg in plaats van ze te recyclen. Afval belandt op stortplaatsen - waar het tientallen jaren of langer kan duren voordat het is afgebroken, waarbij soms schadelijke emissies vrijkomen of akkers, beken en andere habitats vervuilen.

Voornaamste conclusies

  • In circulaire supply chains worden materialen gerecycled en niet meteen weggegooid, waardoor er minder door mensen veroorzaakt afval op stortplaatsen en in natuurlijke habitats terechtkomt.
  • De belangrijkste voordelen van circulaire supply chains zijn milieuvoordelen, hoewel experts ook wijzen op zakelijke voordelen, zoals lagere uitgaven voor nieuwe grondstoffen en het behoud van zeldzame aardmetalen en andere kostbare materialen.
  • Circulaire supply chains zijn een stap in de goede richting, maar bedrijven niet alleen de last van recycling dragen. Ze moeten samenwerken met overheden, consumenten en andere belanghebbenden om het milieu te beschermen.

Circulaire supply chains: uitleg

In een circulaire supply chain denken fabrikanten bij elke stap groen. Ze gebruiken recyclebare materialen bij het ontwerpen van producten en verpakkingen. Ze zorgen ervoor dat producten gemakkelijk kunnen worden gedemonteerd en geretourneerd voor reparatie. Ze werken samen met belanghebbenden - retailers, lokale overheden en groene non-profitgroepen - om consumenten voor te lichten over de juiste manier van afvalverwerking, waardoor het gemakkelijker wordt om verschillende materialen in te zamelen en te recyclen.

PepsiCo sponsort bijvoorbeeld een Recycle Rally-programma op K-12-scholen, waar leerlingen worden aangemoedigd om zoveel mogelijk blikjes en flesjes te recyclen. De scholen met de hoogste recyclingprestaties kunnen prijzen winnen, zoals cadeaubonnen en Pepsi-merchandise. Bedrijven moedigen klanten ook aan om gebruikte producten terug te brengen, in de winkel of per post, zodat ze kunnen worden opgeknapt en doorverkocht.

Grafiek De zeven R's van circulaire supply chains
In een circulaire supply chain gebruiken fabrikanten recyclebare materialen in verpakkingen, zorgen ze ervoor dat producten gemakkelijk kunnen worden geretourneerd voor reparatie en helpen ze consumenten met informatie over de juiste manier van afvalverwerking.

Milieubewuste consumenten en overheidsinstanties vormen de drijvende kracht achter circulaire supply chains. De EU eist bijvoorbeeld dat alle lidstaten 50% van hun verpakkingsafval recyclen. Californië vereist nu dat plastic flessen worden gemaakt van 15% gerecyclede materialen, een norm die zal toenemen tot 25% in 2030. Een onderzoek uit 2021 door productie- en serviceholding SG Group toonde aan dat 72% van de Amerikanen waarschijnlijk de voorkeur geeft aan producten waarvan de verpakking gemakkelijk gerecycled of hergebruikt kan worden.

Circulaire economie

Een circulaire economie is veel groter dan één supply chain. Het is een nationale economie gebaseerd op circulaire praktijken zoals recycling, hergebruik en afvalvermindering.

In zo'n economie kan de overheid een leidende rol spelen door bedrijven stimulansen en hulp te bieden die circulaire praktijken volgen en financiële sancties op te leggen aan bedrijven die dat niet doen. In het VK bijvoorbeeld betalen bedrijven die verontreinigingsvoorschriften overtreden boetes. De regering schrapte in 2023 een limiet van £ 250.000 op deze boetes, waardoor hogere heffingen zijn toegestaan. In de meeste EU-landen zijn de uitgaven van de publieke sector goed voor meer dan 50% van het BBP, waardoor overheden meer invloed hebben om economische regels op te stellen. Lokale overheden pakken consumenten op een vergelijkbare manier aan. In Spanje bijvoorbeeld krijgen mensen die de voorgeschreven recyclingmethoden niet volgen een boete van € 90 tot € 250.

Toch is het niet eenvoudig om een circulaire supply chain of economie op te bouwen. Naast de naleving door bedrijven en consumenten, vereist het ook de medewerking van fabrikanten en hun honderden of duizenden leveranciers, die allemaal begeleiding en hulp nodig hebben om aan de veranderende normen te voldoen. Nederland heeft bijvoorbeeld een van 's werelds meest ambitieuze plannen voor een circulaire economie - maar zelfs als alles goed gaat, zal het pas in 2050 100% afvalvrij zijn.

Het belang van circulaire supply chains

Circulaire supply chains zijn minder schadelijk voor het milieu dan oudere modellen. Ze zijn een systematische manier voor bedrijven om materialen in te zamelen en te recyclen, waardoor ze langer in gebruik blijven, in plaats van zich op te hopen op stortplaatsen of natuurlijke habitats aan te tasten. Ze moedigen bedrijven aan om bij het ontwerpen van producten groene materialen te gebruiken, samen te werken met leveranciers om dergelijke materialen betaalbaar in te kopen, en samen te werken met consumenten om producten en verpakkingen te recyclen. Zelfs in de VS en andere landen waar de economie grotendeels lineair is, is één enkele hervormde supply chain een stap in de goede richting.

Voordelen van circulaire supply chains

Circulaire supply chains beschermen niet alleen het milieu, maar bieden ook zakelijke voordelen:

  • Lagere kosten: door recyclingprogramma's kunnen fabrikanten hun kosten verlagen door minder uit te geven aan nieuwe materialen, waaronder sommige waar veel vraag naar is en die onderhevig zijn aan grote prijsschommelingen. Een voorbeeld is lithium dat wordt gedolven voor gebruik in batterijen voor elektrische auto's.
  • Veerkracht van de supply chain: recycling kan fabrikanten ook helpen om verstoringen van de supply chain te weerstaan.
  • Hogere verkoop: sceptici wijzen erop dat fabrikanten hogere kosten hebben voor het inzamelen, transporteren en herverwerken van afval. Zelfs sceptici erkennen dat circulaire methoden fabrikanten helpen milieubewuste klanten aan te trekken – een goed voorbeeld hiervan is de loyaliteit die het outdoormerk Patagonia geniet.
  • Betere relaties met werknemers: circulaire supply chains worden ook geprezen door milieubewuste werknemers en aandeelhouders die de prestaties van een bedrijf op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur nauwlettend in de gaten houden.

Circulaire supply chain-strategieën

Om een circulaire supply chain te creëren, moeten fabrikanten elk aspect van hun activiteiten heroverwegen, inclusief productontwerp, materiaalinkoop en het volgen van goederen tijdens het transport, om minder afval te produceren. De volgende strategieën kunnen helpen.

1. Ontwerpen voor circulariteit

Ontwerp producten die gemakkelijk te recyclen en te repareren zijn. Het Nederlandse bedrijf Ahrend ontwerpt modulaire kantoormeubelen die eenvoudig te demonteren en te repareren zijn. Ze noemen hun aanbod "meubilair als een service", waarbij ze bureaus, stoelen en vergadertafels verhuren die klanten allemaal kunnen teruggeven als ze het meubilair niet meer nodig hebben.

2. Hergebruiken en opknappen

Hergebruik producten en knap ze op voor wederverkoop. DLL Group, een ander Nederlands bedrijf, adviseerde de Britse National Health Service om de kosten voor het vervangen van verouderde ambulances te verlagen door de achterste kasten – de compartimenten waar patiënten zich bevinden – te behouden en ze op nieuwe chassis te monteren, samen met nieuwe motoren. Deze aanpassingen kunnen de levensduur van een ambulance tussen de vijf en zeven jaar verlengen.

3. Materialen recyclen

Gebruik zoveel mogelijk gerecycleerde materialen bij het maken van nieuwe producten. Roshambo Eyewear, een Amerikaans bedrijf dat in Italië produceert, maakt hun kinderbrillen op deze manier (welke materialen ze precies gebruiken is een bedrijfsgeheim). In 2022 rapporteerden ze dat ze meer dan 30.000 brillen van gerecycled materiaal hadden gemaakt, waarbij meer dan 750 kilo afval werd hergebruikt, en ze streven ernaar om de komende jaren 100% van hun producten van gerecycled materiaal te maken.

4. Verspilling minimaliseren

Creëer minder afval door gerecyclede materialen te gebruiken of producten te ontwerpen die consumenten veilig kunnen weggooien. Het in New York gevestigde Ecovative Design gebruikt paddenstoelwortels en plantendelen om verpakkingen te maken die veilig afbreken en net zo stevig zijn als synthetische verpakkingen. Een groeiend aantal Fortune 500-bedrijven gebruikt het nu.

5. Focus op transparantie

Wees duidelijk bij het publiek over uw circulaire praktijken, waaronder welke leveranciers u gebruikt en de materialen die ze leveren. Levi Strauss publiceert bijvoorbeeld een kaart met hun primaire en secundaire leveranciers (degenen die aan hun leveranciers leveren).

6. Samenwerken met leveranciers

Werk nauw samen met leveranciers om recyclebare materialen in te kopen. Google werkt bijvoorbeeld samen met leveranciers om gerecycled plastic te gebruiken in hun Nest smart home-apparaten. Materiaalwetenschappers, ontwerpers en topleveranciers van Google ontwikkelden een aangepaste kunststof met gerecycled materiaal. Het bedrijf bezocht de locaties van kunststofproducenten, voerde technische besprekingen en controleerde hun recyclingproces om er zeker van te zijn dat de materialen voldeden aan de kwaliteitseisen van Google. Google Product Design Manager Adi Narayanan noemde het "een geweldig voorbeeld van hoe we kunnen samenwerken in onze waardeketen om echte verandering te stimuleren."

7. Gebruik technologieën die recycling en hergebruik verbeteren

Coca-Cola gebruikt digitale grootboektechnologie blockchain om het werk vast te leggen van lokale bewoners die afval verzamelen in bepaalde Afrikaanse gemeenschappen. Het doel is om erachter te komen of afval (blikken, flessen en andere verpakkingen) al is gerecycled of hergebruikt, zodat het bedrijf duidelijker kan rapporteren over deduurzaamheid van het bedrijf. Supermarktketens zijn een ander voorbeeld. Ze maken gebruik van Internet of Things (IoT)-technologieën om de conditie van bederfelijke waren tijdens transport te bewaken, zodat ze niet bederven en er dus minder afval is.

8. Informeer consumenten

De meeste consumenten weten hoe belangrijk duurzaamheid voor het milieu is, maar veel consumenten weten nog steeds niet wat en hoe ze moeten recyclen. Samenwerken met groepen zoals de non-profit How2Recycle is één manier voor bedrijven om hun klanten voor te lichten. Ondersteund door een coalitie van merken waaronder Beyond Meat, Lowe's en Wendy's, creëerde How2Recycle eenvoudige visuele instructies die het voor consumenten gemakkelijker maken om te weten wat ze moeten recyclen en hoe.

Voorbeelden van circulaire supply chains

Zowel grote als kleine bedrijven gebruiken circulaire supply chains.

  • Het Reuse-A-Shoe-programma van Nike moedigt klanten aan om oude sneakers naar lokale Nike-winkels te brengen. Nike sorteert de schoenen en bepaalt wat gerecycled kan worden en wat gereinigd, gedoneerd en hergebruikt kan worden door iemand anders. Het programma accepteert alle merken sportschoenen, niet alleen Nike.
  • Met het Worn Wear-programma van Patagonia kunnen klanten gebruikte kleding, schoenen en outdooruitrusting inruilen of kopen. Het bedrijf is transparant over hun groene mislukkingen, zoals hun mislukte poging om het polyester in rekbare kleding te recyclen, maar ook over hun successen.
  • Renault is al lang pionier op het gebied van circulaire productie. In 1949 begon de Franse autofabrikant met de verkoop van gebruikte auto-onderdelen met kortingen tot 50% op de verkoopprijs en met dezelfde garanties als voor nieuwe onderdelen. Nu runnen ze een fabriek die ze de Refactory noemen, waar auto's en vrachtwagens worden opgeknapt en sommige worden omgebouwd tot elektrische voertuigen.
  • First Solar, een bedrijf voor zonne-energietechnologie, zet bijproducten uit de mijnbouw om in eco-efficiënte zonnepanelen die minder energie en water verbruiken. Ze ontwerpen hun modules met recycling in gedachten en winnen meer dan 90% van hun modulematerialen terug.

Duurzaamheid verbeteren met Supply Chain Management-software

Oracle Fusion Cloud Supply Chain & Manufacturing (SCM) biedt uitgebreide ondersteuning voor circulaire supply chains. Tot de belangrijkste toepassingen behoren Oracle Fusion Cloud Product Lifecycle Management, waarmee bedrijven recycling en hergebruik kunnen inbouwen in productontwerp; Oracle Fusion Cloud Intelligent Track and Trace, dat is gebouwd op blockchaintechnologie om recyclebare materialen en de naleving van leveranciers in de gaten te houden; en Oracle Fusion Cloud Product Hub, dat dient als centraal register voor producten, materialen en inkoop.

Veelgestelde vragen over circulaire supply chains

Wat is een closed loop supply chain?
'Closed loop' is een andere manier om een circulaire supply chain te beschrijven. Het verwijst naar de lus die materialen en producten maken wanneer bedrijven ze inzamelen voor recycling, opknappen en reparatie. Hoe je het ook noemt, een circulaire aanpak is erop gericht om meer te recyclen en minder te verspillen.

Wat is een circulaire economie?
Een circulaire economie is een economie waarin de overheid regels stelt voor het maken en hergebruiken van producten. In dergelijke economieën komen de meeste vormen van afval - kleding, schroot of oude elektronica - terug in de supply chain om te worden hergebruikt. Circulaire economieën passen de principes van circulariteit toe op systemen die veel groter zijn dan één supply chain.

Wat is het circulaire leveringsmodel?
Het circulaire leveringsmodel is de theorie dat supply chains materialen moeten recyclen, producten moeten opknappen en afval moeten verminderen. Hoewel niemand er de pionier van was, hebben de Zwitserse onderzoekers Walter R. Stahel en Genevieve Reday-Mulvey het model in de jaren 70 gepopulariseerd.

Hoe creëert u een circulaire supply chain?
Hoewel er veel manieren zijn om er een te creëren, zijn drie strategieën essentieel. Eén: ontwerp voor circulariteit. Gebruik gerecyclede materialen en zorg ervoor dat producten gemakkelijk te repareren of op te knappen zijn. Twee: werk samen met leveranciers. Vraag hun input over de inkoop of ontwikkeling van duurzame materialen. Drie: maak gebruik van technologie. Gebruik blockchain om producten in de supply chain te volgen en te traceren en gebruik IoT-methoden om retourzendingen te beoordelen, bruikbare producten naar de voorraad te sturen en verspilling tegen te gaan.

Zijn circulaire supply chains de toekomst?
Het hangt ervan af aan wie u het vraagt. Voorstanders wijzen op het groeiende aantal wetten die fabrikanten verplichten om te recyclen en hergebruiken, en op de vraag van consumenten naar producten die duurzaam zijn ingekocht, geproduceerd en gedistribueerd. Critici beweren dat circulaire methoden weinig zakelijke voordelen hebben, waarbij ze vooral wijzen op de hoge kosten van inzameling, transport en herverwerking van afval. Hoewel het concept van circulariteit al tientallen jaren bestaat, staan de praktische toepassingen ervan nog in de kinderschoenen. Om ze te onderhouden is innovatie en toewijding nodig.

Lever snellere bedrijfsresultaten met een supply chain-opdrachtcentrum

Supply chains vormen nu de kern van elke zakelijke beslissing. Door de toenemende variabiliteit in vraag en aanbod moeten supply chain-managers sneller dan ooit belangrijke beslissingen nemen. Om concurrerend te blijven, moet u elke verandering in de bedrijfsomgeving snel herkennen, beslissen en implementeren.