Definitie van financiële modellering

Financiële modellering geeft een cijfermatig beeld van hoe een bedrijf presteert, en het helpt mensen te voorspellen hoe het bedrijf het in de toekomst vermoedelijk zal doen. Het is een brede term die veel verschillende soorten modellen kan omvatten. Financiële modellering wordt in veel verschillende rollen gebruikt, bijvoorbeeld door interne finance-teams die de gezondheid van een bedrijf beoordelen om budgetterings- en investeringsbeslissingen te nemen en door externe vermogensanalisten om te beslissen of ze aandelen van een bedrijf kopen of verkopen of een bedrijf overnemen of er een lening aan verstrekken. Over het algemeen geeft een financieel model een momentopname van de huidige financiële situatie van een bedrijf, evenals een prognose van de toekomst.

Wat is financiële modellering?

Financiële modellering is het proces waarbij een overzicht wordt gemaakt van de historische financiële prestaties van een bedrijf met als doel de toekomstige prestaties van het bedrijf te voorspellen. Deze modellen zijn gebaseerd op de belangrijkste boekhoudstaten – waaronder winst- en verliesrekeningen, balansen en cashflowoverzichten – gecombineerd met veronderstellingen over toekomstige vooruitzichten, zoals verkoop, uitgaven en kapitaalinvesteringen. In een financieel model worden historische prestatiedata gecombineerd met voorspelde trends om een schatting te geven van toekomstige prestaties, zoals de verkoop, voor de komende kwartalen of de waardebepaling van het bedrijf.

Met behulp van financiële modellering kunnen bedrijfsleiders weloverwogen beslissingen nemen over investeringen, budgetten en projecten. Nauwkeurige modellen kunnen de winstgevendheid en groei van een bedrijf vergroten doordat leiders aan de hand van data de financiële impact van beslissingen kunnen bepalen en plannen kunnen maken voor de toekomst. Ze bieden externe analisten inzicht in de waarde van een bedrijf, zodat deze beslissingen kunnen nemen over overnames, investeringen en leningen.

Voornaamste conclusies

• Financiële modellering biedt een momentopname van de prestaties en toekomstperspectieven van een bedrijf, waarbij historische prestatiedata worden gecombineerd met veronderstellingen over de toekomst om een prognose te maken.
• Financiële modellering is in finance een cruciale, op data gebaseerde aanpak voor besluitvorming, strategie en investeringsanalyses.
• Modellering is nuttig voor de waardebepaling van een bedrijf om te kunnen beslissen of men het bedrijf wil overnemen of erin wil investeren, een lening wil verstrekken, partner wil worden of andere financiële verplichtingen wil aangaan.

Uitleg over financiële modellering

Financiële modellering wordt meestal uitgevoerd door werknemers die zijn gespecialiseerd in financiële planning en analyse (FP&A). Analisten die gebruikmaken van financiële modellering binnen een bedrijf, werken meestal op de finance-afdeling en beschikken over een gedegen kennis van boekhoudkundige en financiële principes. FP&A-teams beginnen vaak met de methode van de drie financiële overzichten, waarbij de actuele financiële overzichten van een bedrijf worden onderzocht (de meest recente winst- en verliesrekening, de balans en het cashflowoverzicht), evenals de bijbehorende planningen. Analisten die financiële modellen maken, werken verder bijvoorbeeld bij investeringsbanken, private-equitybedrijven of durfkapitaalfirma's, of andere firma's die er belang bij hebben te weten hoeveel een bedrijf waard is en hoe de toekomstperspectieven eruitzien.

Analisten kijken naar aannames over toekomstige trends en zakelijke drijfveren op basis van deze data over financiële prestaties. Onder deze drijfveren worden alle factoren verstaan die een significante invloed kunnen hebben op toekomstige omzet of uitgaven. Deze kunnen van binnen of buiten het bedrijf afkomstig zijn. Een voorbeeld van een interne drijfveer kan de verwachte verkoop, productiecapaciteit, voorraad of orderbacklog zijn. Dit zijn allemaal factoren die van invloed zijn op hoeveel het bedrijf in het volgende kwartaal kan verkopen. Een voorbeeld van een externe drijfveer is een economische factor, zoals het rente- of werkloosheidspercentage of een nieuwe overheidsregeling die de verkoop kan vertragen of versnellen. Met behulp van deze input kunnen analisten de financiële situatie van het bedrijf op korte termijn (volgend kwartaal, dit boekjaar) of lange termijn (meestal drie tot vijf jaar) voorspellen. Kortetermijnvoorspellingen zijn meestal nauwkeuriger dan langetermijnvoorspellingen omdat drijfveren en aannames op korte termijn gemakkelijker te voorspellen zijn.

Het doel van financiële modellering is het creëren van een goed onderbouwd beeld van de financiële vooruitzichten en waarde van het bedrijf, evenals de waarde van projecten en investeringen. Leidinggevenden van een bedrijf gebruiken deze modellen om beslissingen te nemen over investeringen, uitgaven, overnames, afstotingen en het aannemen of ontslaan van werknemers. Managers van finance-afdelingen gebruiken modellen om de toekomstige waarde van de aandelen van een bedrijf en de marktwaardering te voorspellen. FP&A-teams gebruiken modellen om verschillende scenario's te testen, de waarde van nieuwe projecten in te schatten, budgetten te bepalen en de personeelsbezetting te regelen.

Waarom is financiële modellering belangrijk?

Financiële modellering is belangrijk omdat het bedrijfsleiders helpt betere beslissingen te nemen op basis van data. Aan de hand van financiële modellen kunnen bedrijven potentiële resultaten voorspellen, mogelijke risico's identificeren en hun strategieën aanpassen. Scenarioplanning is sterk afhankelijk van financiële modellering, omdat analisten aannames doorrekenen en de mogelijke risico's en voordelen van beslissingen beoordelen, zoals een grote kapitaalinvestering als een nieuwe fabriek, een nieuw ziekenhuis of een winkellocatie. Ze gebruiken modellen om financieringsbeslissingen te nemen, zoals de vraag of die grote investeringen betaald moeten worden met schulden, eigen vermogen of contant geld. Financiële modellering is essentieel om gezonde financiële beslissingen te nemen die groei op lange termijn opleveren, te weten welke waarde die groei kan opleveren en te begrijpen welke risico's een bedrijf neemt om die groei te bereiken.

Waar wordt financiële modellering voor gebruikt?

Financiële modellen kunnen allerlei resultaten opleveren, voor een breed scala aan toepassingen. Scenariomodellering wordt met name veel gebruikt om analisten te helpen bij het uitvoeren van 'what-if'-analyses. Bij dergelijke analyses wordt gekeken naar de belangrijkste drijfveren en aannames in een model, wordt een reeks waarden toegepast en worden de beste, slechtste en meest waarschijnlijke uitkomsten bepaald. Deze modellen helpen leiders bij het nemen van belangrijke beslissingen over de bedrijfsstrategie, zoals:

• Financiering veiligstellen. Financiële modellering geeft een beeld van de financiële gezondheid van een bedrijf en een schatting van de toekomstige waardering. Al deze zaken bepalen hoeveel kapitaal een bedrijf kan verwerven en hoeveel dat gaat kosten.
• M&A. Als een bedrijf een ander bedrijf wil overnemen of een mogelijke overnamekandidaat is, is financiële modellering essentieel om de waarde te bepalen en daarmee de prijs die een potentiële koper zou moeten bieden en de prijs die een potentiële verkoper zou moeten accepteren.
• Investeren in nieuwe projecten. Dit omvat het uitbreiden van activiteiten, zoals het openen van nieuwe winkels of verkopen in een nieuw land.
• Kapitaal toewijzen. Bij het bepalen waar het geld aan besteed moet worden, moet de prioriteit van de investeringen bepaald worden. Een bedrijf kan bijvoorbeeld investeren in langetermijnactiva die in de loop der tijd afgeschreven worden, zoals productieapparatuur, om de productie snel te verhogen. Het bedrijf kan ook investeren in activa die na verloop van tijd in waarde kunnen stijgen. Denk bijvoorbeeld aan een bankfiliaal dat investeert in onroerend goed.
• Jaarlijkse budgettering en prognoses. Jaarplannen zijn gebaseerd op financiële modellering, waarbij vaak modellen en plannen van afdelingen in het hele bedrijf, zoals verkoop, marketing, productie en R&D, worden getotaliseerd. Deze vormen het budget en de personeelsbezetting voor het komende boekjaar.
• Het verstrekken van financieel advies. Tijdens driemaandelijkse conference calls met investeerders geeft een beursgenoteerd bedrijf vaak een indicatie met geschatte omzet en winst per aandeel voor het volgende kwartaal. Deze verwachtingen kunnen een groot effect hebben op de aandelenkoers van het bedrijf, afhankelijk van de prognose van het bedrijf en of het de doelstellingen haalt.
• Risicobeheer. Scenariomodellering helpt bedrijfsleiders te anticiperen op kritieke risico's en na te denken over hoe ze moeten reageren. Financiële modellering kan hen inzicht geven in welke factoren het meest waarschijnlijk existentiële risico's voor een bedrijf met zich meebrengen, zoals welk niveau van omzetdaling ertoe kan leiden dat het geld opraakt en het bedrijf failliet gaat.

Voordelen van financiële modellering

Een groot bedrijf kan eenvoudigweg niet effectief draaien zonder sterke financiële modellering. Hieronder vindt u de belangrijkste voordelen voor bedrijfsleiders.

• Risicobeperkingsplanning: met behulp van financiële modellering kunnen potentiële risico's in kaart worden gebracht, zodat bedrijfsleiders stappen kunnen ondernemen om ze te beperken en snel en adequaat kunnen reageren als die risico's werkelijkheid worden.
• Groeikansen identificeren: financiële modellering helpt bij het herkennen van groeikansen, zodat bedrijfsleiders de juiste beslissingen kunnen nemen over investeringen.
• Duidelijkheid over het aantrekken van kapitaal: modellering helpt bedrijven bij het aantrekken van kapitaal van banken of investeerders door een duidelijk beeld te geven van de financiële situatie en vooruitzichten van een bedrijf. Het geeft bedrijfsleiders ook inzicht in hoeveel kapitaal ze kunnen aantrekken en tegen welke kosten.
• Toewijzing van budget en resources: het helpt bedrijfsleiders bij het opstellen van budgetten, het toewijzen van personeel aan afdelingen en het jaarlijks analyseren van projecten, zodat ze meer budget kunnen toewijzen aan gebieden met een hogere ROI.
• Financiële inzichten voor belanghebbenden: financiële modellering biedt belangrijke informatie aan aandeelhouders en kredietverstrekkers, zoals bedrijfswaardering, toekomstig dividend in aandelen, kaspositie of kwartaalprognoses voor omzet en winst.

Uitdagingen bij financiële modellering

Een van de grootste uitdagingen bij het maken van financiële modellen is om te kunnen starten met nauwkeurige en volledige data, zelfs voor de eigen analisten van een bedrijf die modellen maken. Voor interne analisten worden financiële data meestal opgeslagen in financiële software of ERP-systemen (Enterprise Resource Planning). Vaak zijn deze systemen niet verbonden met andere softwaresystemen, zoals systemen om de verkoop te beheren (waarin informatie over omzetprognoses wordt opgeslagen) of projecten (waarin veel kosten worden vastgelegd). Bedrijven exporteren al deze data naar spreadsheets en combineren de cijfers vervolgens in één sheet voor modellering. Deze totalisatiemethode levert diverse problemen op, zoals:

• Handmatige updates vereist: de cijfers worden op een vast tijdstip naar een spreadsheet geëxporteerd en moeten dagelijks, wekelijks of maandelijks handmatig worden bijgewerkt om de nauwkeurigheid van een model te handhaven.
• Foutgevoelige invoer: werken met meerdere spreadsheets betekent dat de invoer gevoelig is voor menselijke fouten.
• Fragiele prognoseformules: de formules die worden gebruikt om de prognoses te berekenen, kunnen kapot gaan bij meerdere spreadsheetmodellen of gebruikers.
• Onvolledig vastleggen van data: data kunnen onvolledig zijn, waarbij er data verborgen zitten in operationele of supply chain-systemen waar geen rekening mee wordt gehouden.

Andere mogelijke uitdagingen bij financiële modellering zijn:

• Vooringenomen aannames: te optimistische of pessimistische aannames over de toekomst.
• Ontbrekende invloedrijke variabelen: ontbrekende variabelen die opgenomen zouden moeten worden om een model te beïnvloeden.
• Niet-meegerekende onzekerheden: het niet meenemen van onzekerheden en risico's, zoals een plotselinge stijging van de kapitaalkosten.
• Star modelaanpassingsvermogen: inflexibele modellen die niet snel kunnen worden aangepast aan plotselinge veranderingen in de markt.
• Afwezigheid van scenariomodellering: het ontbreken van 'what-if'-scenariomodellering om een reeks mogelijke uitkomsten te voorspellen als er iets misgaat.
• Uitdagingen vanwege complexe formules: complexe wiskundige formules, zoals statistische distributies en kansverdelingen, die moeilijk te maken, te interpreteren en te onderhouden kunnen zijn.

Voorbeelden van financiële modellering

Financiële modellen geven een momentopname van het bedrijf op een vast tijdstip. Deze financiële modellen kunnen worden gebruikt om de waarde van een heel bedrijf, een bedrijfsonderdeel of zelfs een project te bepalen, zoals een fabrieksuitbreiding of een marketingcampagne. Hieronder staan enkele voorbeelden van financiële modellering.

Een financieel model bouwen

Een snellere manier om een financieel model op te stellen, is het gebruik van software met meerdere ingebouwde modellen en formules voor onder meer het voorspellen van omzet, winstgevendheid, scenariomodellering en kapitaaluitgaven. Planningssoftware kan ook vrij vormgegeven omgevingen bieden die eruitzien en zich gedragen als spreadsheets, maar data in realtime uit andere systemen halen, zodat het model altijd werkt met de meest recente cijfers.

Als u een volledig nieuw financieel model bouwt in een spreadsheet, veranderen de stappen afhankelijk van het soort model. Over het algemeen moet u echter de volgende stappen uitvoeren:

1. Beslis welk soort financieel model u wilt bouwen. Veel van deze modellen hebben vaste formules die zijn gebaseerd op geaccepteerde boekhoudprincipes, maar voor complexere modellen zult u aangepaste formules moeten maken.
2. Bekijk de jaarrekening van het bedrijf en vergelijk deze met soortgelijke bedrijven in dezelfde branche. Let op kenmerken zoals de geschiedenis van het bedrijf, omzetbronnen, kapitaalstructuur, enzovoort. Dit helpt u bij het bepalen van enkele van de belangrijkste aannames, zoals omzetgroei, totale adresseerbare markt, bedrijfskosten en winstmarges, die u in uw model moet opnemen, evenals de belangrijkste risico's.
3. Voer historische data in. Om de nauwkeurigheid van uw prognose te verbeteren, kunt u het beste financiële resultaten van de afgelopen drie jaar (ook wel de 'werkelijke cijfers' genoemd) opnemen. Dit helpt u om patronen uit het verleden in kaart te brengen en deze te extrapoleren naar de toekomst.
4. Bereken alle financiële ratio's die u nodig hebt voor uw formule. Dit kunnen de verwachte brutowinstratio, de nettowinstratio of de groeipercentages van jaar tot jaar van het bedrijf zijn, afhankelijk van wat u probeert te modelleren.
5. Bereken uw vooruitzichten en prognoses. Ook hier geldt dat deze berekeningen afhangen van wat u probeert te modelleren. Regelitems, zoals omzet, worden over het algemeen voorspeld aan de hand van groeipercentages. Kostenposten, zoals de kosten van verkochte goederen (COGS), R&D en algemene en administratieve kosten, worden gebaseerd op de historische omzetmarge (uitgedrukt als percentage van de omzet). Bij het maken van toekomstige aannames voor uw prognoses moet u rekening houden met de bredere trends van de markt en niet alleen met uw eigen bedrijf. Maak deze aannames duidelijk in het model, en zorg ervoor dat u deze aannames gemakkelijk kunt veranderen en het bereik van de hieruit voortvloeiende uitkomsten kunt laten zien.
6. Koppel uw overzichten aan elkaar. Prognoses zijn grotendeels afhankelijk van nauwkeurige historische data. Wanneer er nieuwe werkelijke cijfers binnenkomen, moeten prognoses aan de hand daarvan worden bijgewerkt.

Hieronder vindt u een meer specifiek voorbeeld van de stappen om een model met verdisconteerde cashflow uit te voeren.

• Schat de toekomstige cashflows van een bedrijf of project. Neem de bovenstaande factoren in overweging om omzet, kosten, marges en marktgrootte te voorspellen.
• Bepaal de disconteringsvoet. Dit zijn meestal de gewogen gemiddelde kapitaalkosten (WACC) van een bedrijf, omdat dit het rendement weerspiegelt dat investeerders op hun geld verwachten.
• Bereken de netto contante waarde (NCW) van toekomstige cashflows door te disconteren op basis van de disconteringsvoet en wanneer de cashflows zullen binnenkomen.
• Analyseer door te kijken of de NCW positief is en of andere projecten een grotere NCW hebben.

7 best practices voor financiële modellering

De best practices voor financiële modellering kunnen per branche of zelfs per bedrijf verschillen. Hieronder vindt u algemene best practices waarmee u rekening kunt houden bij het bouwen van uw modellen.

1. Kies uw model. Beslis welk model het beste voldoet aan de behoeften van uw bedrijf: verdisconteerde cashflow, leveraged buyout, vergelijkbare bedrijven of gevoeligheidsmodellen.
2. Plan en schets uw model. Bepaal een tijdlijn, het aantal kwartalen of jaren dat u vooruit wilt kijken en hoeveel historische data u moet opnemen. Maak een lijst van de drijfveren en aannames die het model zullen beïnvloeden; deze zullen voor elk bedrijf en elke branche anders zijn. Als u het meest recente jaarverslag bekijkt, krijgt u een idee van wat voorgaande finance-teams als belangrijke drijfveren voor hun bedrijf beschouwden.
3. Begin met nauwkeurige data. Zorg ervoor dat u met de meest recente werkelijke cijfers werkt om de nauwkeurigste prognose te krijgen. Probeer plannen van verschillende afdelingen, zoals financiën, HR, verkoop en operations, te koppelen.
4. Zorg dat uw aannames redelijk blijven. Niemand vindt het leuk om slecht nieuws te brengen, dus de verleiding is altijd groot om te optimistisch te zijn over het volgende kwartaal of jaar. Wees realistisch over wat het bedrijf naar verwachting kan bereiken, gezien de huidige marktomstandigheden, de staat van de branche en andere invloeden.
5. Controleer op nauwkeurigheid. Andere leden van het finance-team moeten uw formules kunnen begrijpen, kunnen vaststellen dat ze kloppen, de resultaten kunnen reproduceren en het eens kunnen zijn met uw algemene conclusies. Het is onvermijdelijk dat er fouten worden gemaakt; met regelmatige peer reviews en tests kunt u het aantal fouten verminderen.
6. Maak duidelijke aantekeningen. FP&A-professionals veranderen voortdurend van functie, team of bedrijf en dragen financiële modellen over aan hun opvolgers. De volgende persoon moet het model gemakkelijk kunnen begrijpen en hergebruiken voor toekomstige prognoseperioden.
7. Houd modellen flexibel. Omstandigheden kunnen altijd en onverwacht veranderen, dus is het belangrijk dat u uw modellen snel kunt aanpassen aan onvoorziene gebeurtenissen en onverwachte scenario's.
8. Wees transparant. De financiële modellen van een bedrijf moeten worden gedeeld met meerdere leidinggevenden en belanghebbenden, ook buiten de finance-afdeling. Zij willen ongetwijfeld kunnen begrijpen hoe u tot een bepaalde conclusie bent gekomen. Presenteer uw werk, zodat gebruikers van het model de aannames kunnen toetsen. Zorg ervoor dat u uw resultaten in duidelijke taal kunt uitleggen, zonder terug te vallen op ingewikkelde wiskundige berekeningen.

Nauwkeurige en betrouwbare financiële modellen bouwen met Oracle Cloud

De eenvoudigste manier om financiële modellen te maken en te onderhouden is door software te gebruiken die daar speciaal voor is ontworpen. Software zoals Oracle Cloud Enterprise Performance Management (EPM) bevat honderden kant-en-klare financiële modellen en formules, plus een vrij vormgegeven spreadsheetachtige omgeving voor complexere modellering. Oracle Cloud EPM kan werkelijke cijfers in realtime ophalen uit Oracle Fusion Cloud Enterprise Resource Planning (ERP). U werkt dus altijd met actuele cijfers. U selecteert uw model, voert uw drijfveren en aannames in en krijgt onmiddellijk resultaat. De applicatie kan eenvoudig worden verbonden met andere planningsoftware van Oracle, waaronder projectplanningen in Oracle Cloud ERP, Oracle Cloud Sales Planning, Oracle Fusion Cloud Supply Chain Planning en de mogelijkheden voor personeelsplanning in Oracle Fusion Cloud Human Capital Management (HCM). Deze koppelingen geven u een overzicht van alle planningen in uw hele bedrijf, zodat u kunt zien hoe veranderingen op de ene afdeling van invloed zijn op planningen elders in het bedrijf.

Veelgestelde vragen over financiële modellering

Wat zijn de vier belangrijkste onderdelen van financiële modellering?
De vier belangrijkste onderdelen van financiële modellering zijn aannames, de analyse van financiële overzichten, de waardering en de gevoeligheidsanalyse. Bij aannames gaat het om goed onderbouwde schattingen over de toekomstige prestaties van een bedrijf. Financiële overzichten omvatten winst- en verliesrekeningen, balansen en cashflowoverzichten. Bij waardering wordt de waarde van een bedrijf of investering bepaald. Een gevoeligheidsanalyse bestaat uit het testen van scenario's om te zien hoe deze de financiële resultaten van een bedrijf beïnvloeden.

Welke zes soorten financiële modellen zijn er?
Zes van de meest gebruikte financiële modellen zijn: verdisconteerde cashflow (DCF), analyse van vergelijkbare bedrijven (CCA), leveraged buyout (LBO), de som der delen, optieprijzen en Monte-Carlosimulaties.

Hoe maak ik financiële modellen?
Het proces omvat het verzamelen en analyseren van data uit de huidige jaarrekening, het in kaart brengen van factoren die de toekomstige resultaten van het bedrijf kunnen beïnvloeden (ook wel 'drijfveren' genoemd), het maken van aannames en scenario's, het uitvoeren van de berekeningen en het testen van de nauwkeurigheid van het model.